DNB experimenteert met blockchain

Bij wijze van experiment heeft DNB in de afgelopen drie jaar vier prototypes met Distributed Ledger Technology (DLT) met de naam Dukaton ontwikkeld en geëvalueerd. Doel hiervan was zowel kennisopbouw als toetsen in hoeverre deze technologieën bruikbaar zijn voor verbeteringen in het betalings- en effectenverkeer.

Een eerste prototype betrof een Dukaton gebaseerd op de Bitcoin-software, waarbij met een eigen blockchain de Dukatons decentraal gecreëerd werden op een vijftal laptops via langdurige berekeningen. Partijen die de transacties valideren om in de blockchain te zetten ontvangen een beloning voor het creëren van nieuwe Dukatons en een transactie fee. In een tweede prototype werden de Dukatons juist op een veel minder energie vergende manier van te voren gecreëerd. Hierbij ging de creatie van Dukatons, anders dan bij Bitcoin, uit van een te vertrouwen partij die ze uitgeeft. Deze partij krijgt alle Dukatons, terwijl de partijen die de transacties valideren om in de blockchain te zetten, enkel een transactie fee kunnen krijgen. Vervolgens is in een derde prototype een centraal opgezette Dukaton gesimuleerd, zonder Bitcoin software, maar met een zelf gebouwde elektronische portemonnee (wallet). Hierin worden de benodigde cryptografische sleutels voor de beveiliging bewaard. Dit prototype diende vervolgens als basis van een vierde prototype om de bruikbaarheid van DLT voor een financiële marktinfrastructuur, zoals een betaalsysteem, te analyseren. Hiervoor is een website gebouwd die alle Dukatons en transacties van het gedistribueerde ledger weergeeft en zijn ook verschillende configuraties getest. Hierbij zijn een aantal algoritmes gebruikt die een transacties goedkeuren nadat er consensus is bereikt tussen een aantal knooppunten in een netwerk.

Uit de prototypes blijkt dat de geteste blockchain-oplossingen op dit moment niet aan de hoge eisen van financiële marktinfrastructuren (FMI) kunnen voldoen. Eisen die gesteld worden aan FMI’s zijn veiligheid, betrouwbaarheid, efficiëntie, finaliteit van de betaling (juridische zekerheid), autorisatie, weerbaarheid, beschikbaarheid, capaciteit, schaalbaarheid, kosten en duurzaamheid. Deze eisen zijn hoog omdat FMI’s een centrale rol in het betalings- en effectenverkeer spelen om de afwikkeling van transacties uit te voeren. Een voorbeeld van een FMI is Target2, het interbancaire betaalsysteem van het Eurosysteem. De huidige betalingsverkeersystemen zijn zeer efficiënt, kunnen grote volumes aan en leveren de juridische zekerheid van het voldaan hebben van een betaling. De geteste blockchain oplossingen tonen aan dat die niet voldoende efficiënt zijn, wat betreft kosten en energieverbruik, en ze kunnen de grote aantallen transacties niet aan. Bovendien wordt met enkele gebruikte consensus algoritmes nooit de 100% zekerheid gehaald dat een transactie niet kan worden teruggedraaid, terwijl centrale banken dat juist wel bieden met Target2. Er zijn wel algoritmes die bestand zijn tegen kwaadwillende partijen en de cyberweerbaarheid van FMI’s kunnen vergroten, maar deze algoritmes voldoen momenteel niet aan de andere eisen die aan FMI’s worden gesteld. Mogelijk biedt DLT wel verbeteringen in efficiëntie van betalingen waarbij verschillende valuta’s betrokken zijn.

DNB vindt de technologie achter Bitcoin, de blockchain, interessant en veelbelovend. Misschien voldoen nieuwe algoritmes in de toekomst beter aan alle eisen die aan FMI’s worden gesteld. Daarom blijft DNB investeren in kennis van deze technologie en experimenteert zij daarmee. Ook voert DNB gesprekken met nieuwe en bestaande partijen in de markt over mogelijke toepassingen, om zo vanuit haar rol bij te dragen aan innovatie.