Gevolgen coronapandemie voor financiële gezondheid meeste mkb-bedrijven tot nu toe beperkt

Dit blijkt uit de DNB Analyse “De financiële positie van het Nederlandse mkb één jaar na de Covid-19 uitbraak”. Naar schatting zijn in 2020 circa 9.300 mkb-bedrijven door de coronapandemie in liquiditeitsproblemen gekomen; een toename van 5 procentpunten (onderste blauwe balk in Figuur 1). Zonder het steun- en herstelpakket voor bedrijven was de toename volgens onze schattingen gemiddeld 7 procentpunten (blauwe en rode balk in Figuur 1).

Figuur 1  Bedrijfstakken met sterkste toename aandeel mkb-bedrijven met een liquiditeitstekort

Bron: CBS en DNB.

Toelichting: In het scenario zonder coronapandemie zijn de omzet, winst en kosten in 2020 identiek aan 2019. Alleen bedrijfstakken met >150 bedrijven in 2019. Aandeel illiquide bedrijven = 100 * aantal illiquide bedrijven (liquide middelen < 0)/ totaal aantal bedrijven.

De toename van het aantal mkb-bedrijven met een liquiditeitstekort is sterk geconcentreerd in bedrijfstakken die direct zijn geraakt door de contactbeperkende maatregelen, zoals eet- en drinkgelegen­heden (37 procentpunten), reisbemiddeling (36 procentpunten), logies (20 procentpunten), wellness (14 procentpunten), sport en recreatie (18 procentpunten) en de kunstsector (12 procentpunten p). Hun beperkte aandeel in de economie dempt echter het totale effect. Binnen de bedrijfstak detailhandel is de spreiding groot. Aan de ene kant nam als gevolg van de coronapandemie het percentage bedrijven met een liquiditeitstekort (licht) af in de sub-sectoren doe-het-zelf-artikelen en audio- en videoapparatuur, terwijl de sub-sectoren kleding- en modeartikelen en schoenen en lederwaren een relatief sterke toename van het tekort kenden.

In de bedrijfstakken die direct zijn geraakt door de contactbeperkende maatregelen is de verslechtering van de solvabiliteit (eigen vermogen/vreemd vermogen) van mkb-bedrijven aanzienlijk. In de overige bedrijfstakken is de impact van de coronapandemie op de solvabiliteit een stuk kleiner. Dit komt doordat, bezien over heel 2020, het geraamde operationele verlies voor veel bedrijven relatief klein was ten opzichte van het eigen vermogen op de balans. De toename van het aandeel mkb-bedrijven waarbij het eigen vermogen negatief is geworden. is met 2 procentpunten dan ook relatief beperkt (circa 3.700 bedrijven). Ook hier geldt dat er een sterkere toename is in de bedrijfstakken die relatief zwaar zijn geraakt door de coronapan­demie. In deze bedrijfstakken had het steun- en herstelpakket een relatief grote, positieve impact.

Al met al heeft de coronapandemie vooral een grote impact gehad op bedrijfstakken die het meeste last hadden van de contactbeper­kende maatregelen. De impact op de financiële positie van het Nederlandse mkb als geheel lijkt, mede dankzij het steun- en herstelpakket, mee te vallen. Dit is consistent met de ontwikkeling van het aantal faillissementen in Nederland tot nu toe.

De bovenstaande inschatting van het effect van de coronapandemie op de financiële situatie van het Nederlandse mkb is gebaseerd op de jaarrekening 2019, bedrijfsomzet, personeelsbestand en de uitgekeerde bedragen vanuit het steun- en herstelpakket (NOW, TOGS, TVL) in 2020 en heeft betrekking op alle besloten vennootschappen in het mkb.