Aandacht voor klimaatverandering bij uitvoering monetaire strategie ECB

Klimaatverandering en klimaatbeleid raken aan de prijsstabiliteitsdoelstelling

Overheden zijn primair verantwoordelijk voor klimaatbeleid. Zij hebben daarvoor instrumenten, zoals belastingheffing op de uitstoot van broeikasgassen en regelingen voor klimaatinvesteringen. Onder meer met de Green Deal van de Europese Unie geven overheden hier steeds meer invulling aan. Vanwege de impact op de economie en het financiële stelsel zijn klimaatverandering en klimaatbeleid potentieel ook relevant voor de doelstellingen van centrale banken.

Klimaatverandering en klimaatbeleid raken aan de prijsstabiliteitsdoelstelling van de ECB omdat beide effect kunnen hebben op inflatie. Prijzen van goederen en diensten kunnen sterker schommelen door schokken in de economie die samenhangen met klimaatschade, zoals veroorzaakt door droogte of overstromingen. Ook het klimaatbeleid van overheden, met name uitstootbelastingen, heeft in beginsel invloed op het prijspeil. In een scenario waarin overheden gedwongen zijn om uitstootbelastingen schoksgewijs te verhogen, bijvoorbeeld omdat ze aanvankelijk te traag reageerden, kunnen prijzen flink oplopen. Dergelijke inflatie-effecten zijn onzeker, maar centrale banken horen vanwege hun taak om prijsstabiliteit te bewaken zicht te hebben op deze risico’s. Daarom past de ECB als onderdeel van het actieplan haar modellen en statistieken aan om meer zicht te krijgen op de invloed van klimaatverandering op de economie en de financiële sector.

Aanpassingen in het aankoopbeleid op basis van klimaatcriteria

De ECB gaat daarnaast direct rekening houden met klimaatrisico’s in haar activiteiten op financiële markten. Belangrijke monetaire operaties zijn de aankoopprogramma’s. Als onderdeel van het actieplan wordt bekeken of en hoe de aankoopallocatie in het Corporate Sector Purchase Progamme (CSPP) kan worden aangepast aan de hand van klimaatcriteria. Aan de hand van die criteria kan de ECB nagaan of bedrijven de EU-wetgeving op basis van het klimaatakkoord van Parijs naleven, of zich daaraan committeren. Het aantal obligaties dat de ECB aankoopt is momenteel nog gebaseerd op de omvang van de uitstaande schuld van niet-financiële bedrijven op de kapitaalmarkt. Omdat uitstootintensieve bedrijven groot zijn en veel gebruik maken van schuldfinanciering, zijn ze ook relatief groot in het CSPP. Dit heeft tot gevolg dat het CSPP macro-economisch bezien niet bijdraagt aan een optimale verdeling van kapitaal in de economie.

Operationele maatregelen in het risicobeheer van de ECB

Het actieplan bevat ook concrete maatregelen voor het meenemen van klimaatoverwegingen in het risicobeheer van de ECB. Klimaatverandering heeft potentieel ook gevolgen voor de waarde en het risicoprofiel van de bezittingen op de centralebankbalans. Klimaatschokken kunnen leiden tot afwaarderingen van aangekochte staats- en bedrijfsobligaties in de monetaire portefeuilles en daarmee de balansen van centrale banken raken. Centrale banken hebben daarnaast te maken met klimaatrisico’s in het onderpand van banken waaraan financiering wordt gegeven. De kredietkwaliteit van dat onderpand kan immers verslechteren als gevolg van klimaatschade of transitierisico’s.

Als onderdeel van het actieplan gaat de ECB de klimaatrisico’s waaraan ze zelf bloot staat publiceren. In het bijzonder geldt dit voor de bedrijfsobligaties in het CSPP en voor de beleggingsportefeuilles. Bovendien gaat de ECB klimaatgerelateerde rapportages als randvoorwaarde stellen voor deelname van financiële instellingen aan monetaire operaties en de aankoopbaarheid en beleenbaarheid (als onderpand) van private activa. Daarnaast verkent de ECB mogelijkheden om klimaatrisico’s mee te nemen in het onderpandraamwerk, bijvoorbeeld via de toepassing van afslagen op de waardering van onderpand. Verder gaat de ECB klimaatrisico’s in haar eigen risicobeheersingsraamwerk integreren via het uitvoeren van klimaat stresstesten.

Dit artikel vormt het vierde en laatste in een reeks DNBulletins over de strategieherziening van de ECB en behandelt de rol van klimaatverandering- en beleid in het monetaire beleid.