De Europese Centrale Bank (ECB) heeft de rente de afgelopen tijd fors verhoogd om de hoge inflatie in het eurogebied in te dammen. Als gevolg daarvan maken sommigen zich zorgen dat de economie te snel afkoelt. In dit artikel leggen we uit waarom wat minder groei juist goed kan zijn voor de economie.
© Shutterstock
We hebben er allemaal mee te maken: de inflatie is omhoog geschoten. In eerste instantie waren het vooral de prijzen van energie die de pan uit rezen. Dat was voornamelijk het gevolg van de oorlog in Oekraïne. Maar ook de prijzen van goederen en diensten zijn harder gestegen dan normaal. Dat laatste komt niet alleen omdat bedrijven hun gestegen energiekosten doorberekenen. Het heeft ook te maken met de economie. Die heeft zich sterk hersteld na de corona-lockdowns in 2020 en 2021. Zo sterk dat de productie en levering van goederen en diensten de vraag niet kon bijbenen. Dit werd nog eens extra gehinderd doordat het hele systeem van bevoorrading en transport door corona ernstig was ontregeld.
Als de vraag de productiecapaciteit overtreft dreigen er tekorten te ontstaan. De economie gaat op een hoger toerental draaien om dat te voorkomen. We zien het overal om ons heen: bedrijven zitten te springen om personeel, en leveringen lopen vertraging op omdat er een tekort is aan onderdelen. De economie begint tekenen van oververhitting te vertonen en dan gaan ook de prijzen stijgen. De inflatie loopt op.
De inflatie is nu veel te hoog. Voor het goed functioneren van de economie is het ideaal als de inflatie zo ongeveer 2 procent per jaar bedraagt. Jarenlang zat de inflatie daar ruim onder, en maakten centrale banken zich juist zorgen om een te lage inflatie. Maar die situatie is in korte tijd dus radicaal veranderd. Daarom hebben veel centrale banken in de wereld de rente inmiddels flink verhoogd. Zo heeft ook de ECB de rente de afgelopen maanden stapsgewijs verhoogd: sinds juli in vier stappen van -0,5% naar 2%.
Door de rente te verhogen proberen de centrale banken de economie te laten afkoelen en daardoor de inflatie af te remmen. Een hogere rente heeft immers tot gevolg dat bedrijven en huishoudens minder consumeren, minder geld lenen en meer gaan sparen. Daardoor neemt de consumptieve en investeringsvraag naar goederen en diensten na verloop van tijd af. De economie koelt af, en dat is precies de bedoeling, want dan daalt ook de schaarste en daarmee de inflatiedruk.
Als de economische activiteit afneemt, zien we vaak de werkloosheid oplopen. Dat is natuurlijk ingrijpend voor de mensen die hierdoor getroffen worden. Maar de economie heeft wat minder groei soms ook nodig. Dat komt omdat door de oververhitting van de economie schaarse middelen soms niet meer naar de plekken stromen waar ze het meest productief zijn of maatschappelijk het meeste nodig. Dan ontstaan er bijvoorbeeld personeelstekorten op plekken waar je ze niet wilt, zoals in de zorg of in het onderwijs. Dat zien we nu ook. Een lagere groei leidt er dan toe dat de economie weer met beide benen op de grond belandt.
Op 7 november was Klaas Knot te gast bij Room for Discussion, het interviewprogramma van studenten van de Universiteit van Amsterdam. Over de uitdagingen op het gebied van monetair beleid, economische groei, financiële stabiliteit en inflatiebestrijding.
Lees meer Klaas Knot te gast bij Room for Discussion (studenten UvA)
‘Gezien de toenemende cyberrisico's moeten we blijven werken aan het verkleinen van de kans op cyberaanvallen en tegelijkertijd onze weerbaarheid tegen de mogelijke gevolgen ervan vergroten.’, aldus Olaf Sleijpen op het IIF International Accounting and Reporting Forum.
Lees meer Risico's voor de financiële stabiliteit in het najaar van 2024
De toegenomen internationale spanningen kunnen een impact hebben op financiële instellingen. Dat zegt De Nederlandsche Bank vandaag bij de presentatie van haar toezichtvisie voor 2025-2028 en een studie naar de effecten van geopolitieke risico’s op financiële instellingen.
Lees meer Groeiende geopolitieke risico’s hebben impact op de financiële sector
Vandaag publiceert De Nederlandsche Bank ‘Weerbaar in een gure wereld’, een onderzoek naar de mogelijke impact van geopolitieke risico’s op financiële instellingen. DNB-econoom Maurice Doll schreef mee aan de studie en vertelt over de belangrijkste bevindingen.
Lees meer ‘Europese samenwerking cruciaal om geopolitieke risico’s het hoofd te bieden’
