Goed nieuws: de economie groeit gematigd

Inflatie daalt

De inflatie daalt dit jaar naar 2,8% en blijft daar in 2025. In 2026 verwachten we dat de inflatie onder de beoogde 2% zakt. De inflatie is dan met succes beteugeld zonder dat we in een stevige recessie zijn beland. We spreken van een ‘zachte landing’.

Wat bedoelen we daarmee?

Om de inflatie naar beneden te brengen heeft de Europese Centrale Bank (ECB) sinds juli 2022 de rente in tien stappen verhoogd. Een hogere rente zorgt ervoor dat geld lenen – bijvoorbeeld voor de aanschaf van een huis – duurder wordt en sparen aantrekkelijker. Mensen en bedrijven geven minder uit, de economie koelt af en de prijzen dalen.

Bij renteverhogingen in het verleden, ging dat vaak gepaard met een recessie. Deze keer bevond de Nederlandse economie zich met drie kwartalen economische krimp technisch weliswaar in een tijdelijke, lichte recessie, maar sterk oplopende werkloosheid en faillissementen bleven uit. Dit komt onder meer door de goede uitgangspositie van de Nederlandse economie. Door de sterke arbeidsmarkt hielden mensen hun inkomen op peil en werkgevers bleven personeel aannemen. Dat maakt dat we spreken van een ’zachte landing’.

Het rentebeleid van de ECB is een ingewikkelde puzzel

De maatregelen van de centrale banken hebben dus goed uitgepakt. De ECB is deze week tot de conclusie gekomen dat de rente zelfs voor het eerst sinds juli 2022 weer iets naar beneden kan. Het moment waarop de centrale bank de rente verhoogt of verlaagt en met hoeveel is een ingewikkelde puzzel. De centrale banken moeten voortdurend rekenen en inschatten wat de inflatie gaat doen en hun beleid daarop aanpassen.

Geopolitieke omstandigheden zijn moeilijk te voorspellen

Voor de komende jaren zijn er wel onzekerheden die nog roet in het eten kunnen gooien, waarbij geopolitieke onrust de belangrijkste is. Als de spanningen rondom bijvoorbeeld Rusland en in het Midden-Oosten verder oplopen, kan dit een stijging van de energieprijzen veroorzaken. Afgelopen jaren hebben we gezien dat een stijging van de energieprijzen doorwerkt in andere prijzen en voor een algehele stijging van inflatie kan zorgen. Lonen passen zich langzamer aan dan prijzen, waardoor mensen minder te besteden hebben totdat de lonen weer stijgen. 

De woningmarkt blijft krap

De hogere hypotheekrente heeft maar heel kort een lichte daling van de prijzen teweeggebracht. Huishoudens kunnen de afgelopen tijd weer meer lenen omdat hun inkomens stegen. Dit drijft de huizenprijzen op. Dit jaar stijgen de huizenprijzen met 5,9%. Huiseigenaren hebben hier minder last van dan starters. Eigenaren krijgen immers ook een hogere opbrengst voor hun huis wanneer ze het verkopen, ze hebben vaak ‘overwaarde’. Juist voor starters blijft de situatie onverminderd problematisch.

Onze aanbevelingen

Er zijn dus nog onzekere factoren die van invloed kunnen zijn op de economie. Daarom doen wij drie aanbevelingen om de weerbaarheid van de Nederlandse economie te ondersteunen:

1. Versterk de Europese economische samenwerking
   Nederland is als open economie voor haar welvaart sterk afhankelijk van het buitenland en met name van Europa. Hierin speelt niet alleen het vrij verkeer van goederen, diensten en personen (de zogenaamde interne markt) een belangrijke rol, maar ook de gemeenschappelijke munt, de euro. Nederlandse bedrijven hebben hierdoor toegang tot 450 miljoen Europese consumenten waardoor ze kunnen groeien en meedoen op de wereldmarkt. Door de interne markt te versterken, wordt de Nederlandse economie weerbaarder tegen schokken.
   
   
2. Vergroot de productiviteit
   Onder meer door de vergrijzing neemt de groei van de beroepsbevolking af. Om op langere termijn ook economische groei, en daarmee groei van de welvaart, te hebben is het daarom belangrijk dat bedrijven productiever worden. Er zijn verschillende oplossingen voor te bedenken, zoals investeren in kennis en technologie of het afstoten van minder productieve taken. 

3. Let op het begrotingstekort
   Houd bij het begrotingsbeleid voldoende buffers aan zodat we schokken beter kunnen opvangen. We zien een toename van het begrotingstekort de komende jaren. Het zou goed zijn om te sturen op een begrotingstekort van 2% in plaats van op de EU-norm van 3%, ook omdat dit op de lange termijn de staatsschuld onder de 60% houdt. Door die afstand te houden van de 3%-norm, kan de overheid in slechte tijden huishoudens en bedrijven helpen. De overheidsfinanciën zijn daarmee een buffer voor onzekere tijden.