MiCAR belangrijke stap in de regulering van crypto-markten

Door de snelle ontwikkelingen in crypto-markten vindt DNB het wel van belang om regelgeving te blijven evalueren, aan te scherpen en verder uit te breiden. Zo ligt verdere regelgeving op het gebied van financiële diensten die decentraal worden aangeboden via blockchain-technologie - zogeheten Decentralised Finance (DeFi) – in de lijn der verwachting.

Aanleiding: nieuwe risico’s voor beleggers en financieel systeem

Op dit moment staan bedrijven die in Nederland diensten aanbieden voor het wisselen tussen virtueel geld (crypto’s) en gewoon geld (fiduciair geld), en bedrijven die cryptobewaarportemonnees aanbieden reeds onder integriteitstoezicht van DNB. De opkomst van blockchaintechnologie en crypto-markten in recente jaren biedt mogelijkheden voor nieuwe innovaties in financiële markten, maar de gegroeide omvang en diversiteit van crypto-markten heeft ook risico’s doen toenemen.

Het gaat dan onder andere om risico’s op marktmanipulatie of fraude. De recente onrust in crypto-markten illustreert tevens de marktrisico's en kredietrisico's gelieerd aan beleggingen in crypto-activa. Met de opkomst van zogeheten stablecoins – crypto-activa waarvan de waarde gelinkt is aan de waarde van fiduciair geld, crypto-valuta of andere activa – kunnen de links tussen het crypto-ecosysteem en het traditionele financieel systeem ook verder toenemen.

Om deze redenen zijn in de EU recent voorlopige akkoorden bereikt over nieuwe regels die gaan gelden voor de uitgifte van crypto-activa en het verlenen van crypto-dienstverlening (MiCAR). Ook is overeenstemming bereikt over nieuwe regels voor informatieverplichtingen bij transacties in crypto-activa (de Transfer of Funds Regulation, TFR).

Welke crypto’s worden gereguleerd?

MiCAR bevat uniforme Europese vereisten voor uitgifte van crypto-activa: zo dienen uitgevers van crypto-activa een white paper te publiceren voor beleggers, met daarin bepaalde informatie over de uit te geven crypto’s. Ook reguleert MiCAR de aansprakelijkheid van uitgevers van crypto-activa.

MiCAR definieert crypto-activa als een digitale vertegenwoordiging van een waarde of recht dat kan worden verhandeld via een distributed ledger (bijvoorbeeld een blockchain). Crypto’s die niet inwisselbaar zijn en een uniek reëel activa vertegenwoordigen – zogeheten Non-Fungible Tokens of NFTs – vallen buiten de scope van de MiCAR-regelgeving. Hetzelfde geldt voor crypto-activa met dezelfde kenmerken als bestaande financiële producten of instrumenten. Zo vallen getokeniseerde effecten en andere instrumenten onder de bestaande MiFID-regels.

Stablecoins vallen wel binnen de scope van MiCAR. Specifieke en additionele regels zullen gaan gelden voor uitgevers van stablecoins, vooral omtrent de activa die als reserve dienen voor de uitgegeven stablecoins. Hierbij maakt de MiCAR-regelgeving onderscheid tussen stablecoins wier waarde gelinkt is aan meerdere (fiat) valuta, grondstoffen of crypto’s (zogeheten Asset-Referenced Tokens, ART’s) en stablecoins waarvan de waarde gelieerd is aan de waarde van één enkele fiat valuta (Electronic-Money Tokens, EMT’s).

Regels voor aanbieders van cryptodiensten

Naast crypto-activa reguleert MiCAR ook bepaalde crypto-dienstverlening.  Onder cryptodienstverlening wordt onder andere verstaan het exploiteren van een handelsplatform voor crypto-activa, wisseldiensten ten aanzien van crypto-activa (crypto voor crypto of reguliere valuta) en het in bewaring houden van crypto-activa. Ook het professioneel verlenen van advies en beheer van portfolio’s omtrent crypto-activa zijn door MiCAR gereguleerde cryptodiensten.

Aanbieders van cryptodiensten dienen een vergunning te verkrijgen en te voldoen aan vereisten ten aanzien van de bescherming van en informatieverstrekking aan consumenten, de inrichting van governance en informatiebeveiliging, omgang met belangenconflicten, instellen van klachtenprocedures en uitbesteding. Ook moeten dienstverleners die transacties uitvoeren effectieve systemen en procedures inregelen voor het opsporen van marktmanipulatie, hoewel MiCAR op dit punt minder vereist dan de Verordening Marktmisbruik (MAR).

Marktmanipulatie 

Niet alleen opsporing van marktmanipulatie valt onder MiCAR; de verordening omvat ook een verbod op activiteiten die kunnen leiden tot manipulatie van crypto-markten. Dit geldt voor alle personen die handelingen verrichten in crypto-markten en heeft betrekking op het onwettig openbaar maken van voorwetenschap, handel met voorwetenschap en handelingen en gedrag waarvan het waarschijnlijk is dat deze zullen leiden tot verstoring of manipulatie van crypto-markten.

Vergunning

Onder de MiCAR-regelgeving moeten  personen die stablecoins uitgeven of crypto-diensten  aanbieden hiervoor een vergunning krijgen van een financieel toezichthouder. Deze vergunning maakt  het mogelijk  in alle landen binnen de Europese Economische Ruimte MiCAR- gereguleerde activiteiten te ondernemen. Het is hierbij van belang dat de overgang van het huidige nationale regime naar het MiCAR-regime goed vormgegeven wordt.

Transfer of Funds-Verordening

Naast MiCAR is in Brussel ook recentelijk overeenstemming bereikt over aanvulling van de Transfer of Funds Regulation (TFR). Door deze verordening zullen crypto-dienstverleners bij iedere transactie van crypto-activa informatie over de verzender en ontvanger met de transactie mee moeten sturen. Deze verplichting heeft tot doel dat criminele geldstromen traceerbaar worden. De karakteristieken van cryptotransacties zoals anonimiteit, dienstverlening op afstand en het grensoverschrijdende karakter van transacties maakt dat het wenselijk is dat crypto-dienstverleners aan deze vereisten moeten voldoen. De nieuwe eisen zijn ingrijpend voor crypto-dienstverleners.

Afronding en consultatie regelgeving

De MiCAR en TFR-regelgeving worden momenteel afgerond en zullen naar verwachting in de komende maanden worden gepubliceerd. MiCAR-regels voor uitgifte van stablecoins zullen naar verwachting 12 maanden na publicatie gelden, de overige regelgeving na 18 maanden, net als de vereisten uit de TFR. Daarnaast zal binnenkort door de Europese financiële toezichthouders (ESA’s) gestart worden met ontwikkeling van technische standaarden die de nieuwe regels in groter detailniveau zullen uitwerken. Marktpartijen zullen ook geconsulteerd worden over deze standaarden.

Marktpartijen wordt geadviseerd deze ontwikkelingen goed te volgen. DNB blijft ook graag in gesprek met marktpartijen. DNB zal - wanneer meer bekend is over de implementatie van de nieuwe regelgeving en waar mogelijk samen met de AFM - ook verdere informatie geven over vervolgstappen en het overgangsproces van bestaande naar nieuwe regelgeving.