Embedded finance: achter gemak voor consument gaat complex financieel landschap schuil

Nog nooit van die term gehoord? Dan ben je vast niet de enige. Toch is de kans groot dat je al wel eens met embedded finance te maken hebt gehad. Bijvoorbeeld als je bij de aanschaf van een nieuwe smartphone of gadget meteen een schadeverzekering hebt afgesloten. Of wanneer je bij een wat grotere online aankoop meteen voor een lening hebt gekozen zodat je niet alles in een keer hoeft te betalen. En dat allemaal zonder dat het nodig was om daar de website van een verzekeraar of kredietverstrekker voor te bezoeken. Het zijn slechts twee voorbeelden van embedded finance, dat ontelbaar veel mogelijkheden kent.

Maximaal maatwerk

Bij embedded finance bieden bedrijven financiële diensten aan zonder dat ze hier zelf een vergunning voor nodig hebben. Deze partijen worden ook wel ‘whitelabelpartners’ genoemd. Op dit moment gaat dit bijvoorbeeld om e-commerce platformen, HR-dienstverleners en luchtvaart- en telefoonmaatschappijen. Zij kunnen naast hun gangbare producten ook financiële diensten aanbieden door samen te werken met partijen die wel een vergunning hebben voor het verlenen van financiële diensten, zoals banken en verzekeraars. Het doel is om klanten maximaal maatwerk te bieden: precies de financiële dienst die ze nodig hebben, op exact het goede moment en in de juiste omgeving. Zoals een reisverzekering op het moment dat je een vlucht boekt.

Dat is niet alleen voor consumenten een uitkomst. Voor de whitelabelpartners en de financiële instellingen met wie ze samenwerken levert embedded finance op papier een win-winsituatie op. Door zelf ook financiële diensten op maat aan te bieden, neemt de toegevoegde waarde van hun platforms voor klanten toe en boren ze potentieel een nieuwe inkomstenbron aan. De financiële instellingen krijgen op hun beurt toegang tot nieuwe groepen klanten en hun data, zonder dat ze hier al te veel moeite voor hoeven te doen. De vergunning hebben ze tenslotte al, en de partner neemt vaak zaken als marketing en sales voor diens rekening. De inzichten die financiële instellingen hierdoor kunnen opdoen, stelt hen in staat om hun eigen diensten en producten weer verder te optimaliseren. 

Toenemende complexiteit

Zo levert embedded finance zowel consumenten als de betrokken partijen veel voordelen op. Daar tegenover staat dat achter dat groeiende gemak een steeds complexer financieel landschap schuilgaat. Bij die toenemende complexiteit komen ook wat dilemma’s om de hoek kijken. Neem de vraag wie eindverantwoordelijk is voor de geleverde financiële dienst en daarmee aansprakelijk als er iets misgaat. Voor consumenten kan het soms onduidelijk zijn bij wie ze in dat geval moeten aankloppen. Het simpele antwoord is de financiële instelling, die beschikken immers over de vergunning.

Maar de praktijk kan een stuk ingewikkelder zijn. Neem het voorbeeld van kredietverstrekking. De consument die via een platform een lening afsluit, gaat een verbintenis aan met de achterliggende financiële instelling. Die stellen uiteraard een aantal vaste voorwaarden aan wie een lening mag afsluiten, maar het is nog de vraag of dat betekent dat de instelling verder ook bij alle individuele kredietaanvragen volledig meekijkt. Mogelijk komt de beoordeling van de aanvraag ook deels bij het platform te liggen waar de lening wordt afgesloten.

In situaties als deze bestaat de kans dat financiële instellingen een onvolledig beeld hebben van de klanten die – via embedded finance – hun producten afnemen.

Hierdoor zijn ze mogelijk minder goed in staat om in de gaten te houden wie via hun diensten toegang heeft tot het financiële stelsel. Zo kan het risico op witwassen en terrorismefinanciering toenemen. Ook kunnen er risico’s ontstaan wanneer een whitelabelpartner of de softwareleverancier waarvan zij gebruikmaken hun digitale beveiliging niet op orde hebben. Dit maakt hen extra kwetsbaar voor cyberaanvallen, wat ook weer impact kan hebben op de financiële instelling waarmee ze samenwerken. Zo zijn er diverse risico’s denkbaar, op gebieden variërend van juridische aansprakelijkheid tot privacy en consumentenbescherming.  

Tegengestelde belangen

Daar komt nog bij dat de vergunninghoudende instelling en de whitelabelpartner tegengestelde belangen kunnen hebben. Financiële instelling zijn eindverantwoordelijk en lopen de financiële risico’s. Voor hen is belangrijk om risico’s zoveel mogelijk te beheersen.  De verantwoordelijkheid van de whitelabelpartner draait vooral om het verkoopproces en de klantrelatie, waardoor die eerder geneigd kan zijn om grotere risico’s te nemen. Bijvoorbeeld door zogenoemde hoogrisicoklanten te accepteren die moeilijker toegang hebben tot meer traditionele kanalen voor financiële diensten.

Het zijn dergelijke risico’s die ervoor zorgen dat het voor DNB belangrijk is om de ontwikkelingen rond embedded finance goed in het oog te houden. Het fenomeen is in Nederland nog niet heel groot, en de risico’s voor betrokken financiële instellingen zijn op dit moment dan ook beperkt. Maar net als andere innovaties kan embedded finance snel groeien en een flinke impact hebben op het financiële landschap. Toezichthouders in Europa, zoals DNB, houden de ontwikkelingen daarom scherp in de gaten.  Zodat embedded finance de beloofde win-winsituatie voor bedrijven kan opleveren, en consumenten er zonder zorgen de vruchten van kunnen plukken.

Meer weten over embedded finance? Lees dan de analyse die DNB hier onlangs over publiceerde.