Vijf vragen over de rente en dienstverlening van banken

1. Waarom is de hypotheekrente snel gestegen maar stijgt de spaarrente maar mondjesmaat?

Banken willen net als andere bedrijven hun kosten kunnen dekken en winst maken. Naarmate de marktrentes stijgen, verhogen banken dus vaak ook de hypotheekrente. Die hoge rente geldt alleen voor nieuwe hypotheken en voor oudere hypotheken met een variabele rente. Op oudere hypotheken met een vaste rente ontvangen banken nog de lagere rente van vroeger. Dit is veruit het grootste deel van alle hypotheken. Bij spaarrentes ligt het anders. Als banken de spaarrente verhogen, geldt dat meteen voor alle vrij opneembare spaartegoeden. Banken moeten dus al die spaarders een hogere rente bieden. En dat kost veel geld. Banken moeten dan ook een balans vinden tussen het verhogen van de spaarrente om spaarders tevreden te houden en het beheersen van hun kosten.

2. Banken kunnen steeds meer gebruik maken van jouw persoonlijke data om diensten aan te bieden. Wat zijn de voordelen voor jou en zijn er ook risico’s?

Banken kunnen jou met die data nieuwe financiële diensten op maat aanbieden. Denk bijvoorbeeld aan een overzicht van je inkomsten en uitgaven op basis van jouw betaalrekeningoverzicht. Een risico is dat jouw persoonlijke gegevens in verkeerde handen komen. Bijvoorbeeld door een datalek of aanval van hackers. Daarom moeten banken maatregelen nemen om jouw data te beschermen. Zij moeten dus hun databeheer en databeveiliging op orde houden. DNB ziet hierop toe.

3. Je moet steeds vaker bankzaken en betalingen digitaal regelen. Miljoenen mensen hebben moeite met internetbankieren of bankieren via de mobiele telefoon. Hoe zorgen banken ervoor dat ze er ook voor al deze klanten zijn?

Naar schatting kan één van de zes Nederlanders niet of niet helemaal zelfstandig hun bankzaken en betalingen uitvoeren. Banken is gevraagd maatregelen te nemen. Deze oproep is gedaan door het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer. Banken onderkennen het probleem en werken aan verbetering. Zij garanderen dat de niet-digitale dienstverlening, zoals papieren overschrijvingen, overeind blijft zo lang als dat nodig is. Ook is afgesproken dat er voldoende geldautomaten in de buurt blijven. Verder verbeteren zij de telefonische dienstverlening en maken zij apps en websites beter toegankelijk voor bijvoorbeeld mensen met een visuele beperking. Daarnaast doen ze experimenten in bijvoorbeeld bibliotheken en buurthuizen om de persoonlijke ondersteuning in de buurt van hun klanten te verbeteren.

4. Banken geven leningen aan bedrijven die niet duurzaam zijn. Bijvoorbeeld aan bedrijven die de biodiversiteit in gevaar brengen. Ziet DNB dit als een probleem?

DNB kijkt naar de risico’s van klimaatverandering en de overgang naar een duurzame economie voor banken. Banken zijn zich bewuster van deze risico’s, maar moeten nog veel doen om ze goed te identificeren, meten en beheersen. Tegelijkertijd hebben banken aangegeven dat ze willen bijdragen aan de klimaatdoelen van de overheid. Zij moeten zich inspannen om die toezeggingen na te komen. Dat betekent dat ze keuzes moeten maken bij hun investeringen en kredietverlening. DNB waarschuwt banken dat ze risico’s lopen als ze hun duurzaamheidsbeloftes niet waarmaken.

5. Banken hebben recent grote winst gemaakt, mede door de gestegen rente. Tegelijkertijd zijn er maatschappelijke verwachtingen. Wat vindt DNB van de recente winsten van banken?

DNB ziet in de recente winsten geen reden voor banken om achterover te leunen. Zo moeten zij in de gaten blijven houden of mensen en bedrijven hun leningen kunnen blijven afbetalen. Ook als het economisch minder voorspoedig gaat. Tegelijkertijd stelt DNB dat de winsten van het afgelopen jaar ook alle ruimte biedt aan banken om door te pakken op het gebied van digitalisering, verduurzaming en de strijd tegen het witwassen. Daarnaast zijn er de maatschappelijke verwachtingen over de rol van banken. DNB verwacht daarom dat banken welbewuste keuzes maken in het vaststellen van de spaarrente, het verbeteren van hun dienstverlening, digitalisering en verduurzaming.