Nederlandse banken lopen via hun leningen aan bedrijven risico op verliezen door kust- en rivieroverstromingen. Overstromingsmaatregelen zoals dijken en stormvloedkeringen mitigeren echter het grootste gedeelte van het risico, ook wanneer door klimaatverandering de overstromingsrisico's toenemen. Zonder overstromingsmaatregelen is het verwachte verlies ruim € 2,5 miljard per jaar. Dankzij de overstromingsmaatregelen neemt het verwachte jaarlijkse verlies af tot € 30 miljoen, blijkt uit nieuwe cijfers van DNB.
© ANP
Van alle leningen van Nederlandse banken aan bedrijven in het eurogebied is zo’n 80% aan Nederlandse bedrijven. Omdat Nederland een rivierdelta is, is bijna 60% van het landoppervlak gevoelig voor overstromingen. Hierdoor lopen bedrijven risico op overstromingen en banken indirect dus ook.
Bij De Nederlandsche Bank stellen we onafhankelijk statistieken op over de Nederlandse financiële sector en economie. Dit artikel is gebaseerd op die cijfers. Meer informatie over onze statistieken en alle dashboards vind je op de Statistiek homepage.
Als we in Nederland geen dijken en andere overstromingsmaatregelen zouden hebben, zou het verwachte jaarlijkse verlies voor banken op bedrijfsleningen door kustoverstromingen ruim € 2 miljard zijn. Voor rivieroverstromingen zou dit ruim € 0,5 miljard verlies zijn.
Doordat Nederland een hoge mate van bescherming tegen overstromingen heeft, wordt het grootste gedeelte van het risico gemitigeerd. Hierdoor neem het verwachte jaarlijkse verlies af tot € 25 miljoen voor kustoverstromingen en € 5 miljoen voor rivieroverstromingen.
Een groot gedeelte van Nederland is gevoelig voor kust- of rivieroverstromingen. Dit brengt ook risico’s met zich mee voor Nederlandse banken, bijvoorbeeld wanneer bedrijven door een overstroming schade oplopen aan hun vaste activa, waaronder gebouwen en machines, en daardoor hun lening niet meer kunnen terugbetalen. De NEAR-indicator (Normalised Exposure At Risk) berekent het verwachte jaarlijkse verlies door overstromingen op bedrijfsleningen voor de Nederlandse bankensector. De indicator houdt daarbij rekening met zowel de intensiteit als de waarschijnlijkheid van een overstroming. De NEAR-indicator gaat ervan uit dat wanneer een bedrijf door een overstroming 10% van zijn vermogen verliest, ook 10% van het totale leningsbedrag niet kan worden terugbetaald. Zo worden verliezen voor bedrijven doorberekend naar verliezen voor banken.
De scope van de indicatoren bestaat uit leningen aan niet-financiële bedrijven door Nederlandse banken. Hypotheken en andere consumentenleningen worden hierin niet meegenomen. Economische schade, bijvoorbeeld doordat een bedrijf door een overstroming omzet verliest, wordt niet meegenomen in de cijfers. Daardoor zijn deze cijfers waarschijnlijk een onderschatting van het daadwerkelijke verlies. Kijk voor meer uitleg over deze cijfers op het dashboard ‘duurzaamheid financiële sector’
Door klimaatverandering neemt de kans op overstromingen toe. Klimaatwetenschappers hebben verschillende scenario’s ontwikkeld die de ontwikkeling van broeikasgassen beschrijven, de zogenaamde Representative Concentration Pathways (RCP).
DNB heeft voor twee van zulke scenario’s (RCP 4.5 en RCP 8.5) berekend wat het verwachte jaarlijkse verlies door overstromingen op bedrijfsleningen is. RCP 4.5 is een gematigd scenario dat uitgaat van beleidsmaatregelen om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen, maar zonder extreme maatregelen te treffen. RCP 8.5 is het meest extreme scenario waarin de uitstoot gedurende de 21e eeuw niet wordt teruggedrongen, maar juist blijft toenemen. De huidige verwachting is dat de toekomstige uitstoot onder die van RCP 8.5 zal blijven.
Onderstaande figuren laten het verwachte jaarlijkse verlies (NEAR, Normalised Exposure At Risk) voor kust- en rivieroverstromingen zien, zowel met als zonder overstromingsmaatregelen en onder verschillende klimaatscenario’s.
Voor zowel kust- als rivieroverstromingen neemt het risico voor banken in de toekomst toe door klimaatverandering. De toename ten opzichte van het verleden is bescheiden, omdat Nederland zonder overstromingsmaatregelen nu al zeer gevoelig zou zijn voor overstromingen. De toename is daarom relatief groter als we kijken naar het verwachte verlies inclusief overstromingsmaatregelen. De huidige overstromingsmaatregelen zullen volgens de verschillende toekomstscenario's niet meer dezelfde mate van bescherming bieden, waardoor de verwachte verliezen relatief sterker toenemen.
De in dit artikel beschreven indicatoren, de NEAR, zijn onderdeel van een aantal duurzaamheidsindicatoren die DNB samen met de ECB en andere centrale banken in het eurogebied heeft ontwikkeld. Bij deze cijfers moeten een aantal kanttekeningen worden geplaatst. Ten eerste bevatten de cijfers alleen het verlies door schade aan de vaste activa, zoals gebouwen en machines. Daarnaast worden niet alle vestigingsplaatsen van bedrijven meegenomen, maar alleen de locatie van het hoofdkantoor. Deze cijfers worden daarom gekwalificeerd als ‘experimenteel’ en zijn nog niet vergelijkbaar met de kwaliteit met die van onze ‘normale’ statistieken.
Meer informatie:
De toegenomen internationale spanningen kunnen een impact hebben op financiële instellingen. Dat zegt De Nederlandsche Bank vandaag bij de presentatie van haar toezichtvisie voor 2025-2028 en een studie naar de effecten van geopolitieke risico’s op financiële instellingen.
Lees meer Groeiende geopolitieke risico’s hebben impact op de financiële sector
Vandaag publiceert De Nederlandsche Bank ‘Weerbaar in een gure wereld’, een onderzoek naar de mogelijke impact van geopolitieke risico’s op financiële instellingen. DNB-econoom Maurice Doll schreef mee aan de studie en vertelt over de belangrijkste bevindingen.
Lees meer ‘Europese samenwerking cruciaal om geopolitieke risico’s het hoofd te bieden’
Nederlandse verzekeraars en pensioenfondsen beleggen niet alleen direct in beursgenoteerde aandelen en bedrijfsobligaties, maar ook indirect, via beleggingsinstellingen.
Lees meer De CO2 voetafdruk van Nederlandse verzekeraars en pensioenfondsen scherper in beeld
‘We moedigen de financiële sector aan om de mogelijkheden van AI ten volle te benutten, maar wel binnen de kaders die de stabiliteit en integriteit van het financiële stelsel waarborgen en met inachtneming van onze waarden op het gebied van eerlijkheid, vrijheid en veiligheid’, zei Steven Maijoor..
Lees meer 2024: An AI odyssey
