FATF Waarschuwingslijsten - update februari 2020

In juni 2016 had Iran toegezegd om de ernstige tekortkomingen in zijn AML/CFT regime aan te pakken en was het land hiertoe een actieplan overeengekomen met de FATF. In de afgelopen jaren heeft de FATF daarom de oproep tot tegenmaatregelen jegens Iran deels opgeschort en de voortgang van het land gemonitord. In haar plenaire vergadering van februari 2020 heeft de FATF echter geconstateerd dat Iran nog steeds onvoldoende stappen heeft gezet om de ernstige tekortkomingen in haar AML/CFT regime aan te pakken. Gezien deze gebrekkige voortgang heeft de FATF de opschorting van tegenmaatregelen jegens Iran nu opgeheven. De FATF blijft met name ernstige zorgen houden over het risico op terrorismefinanciering dat uitgaat van Iran en de dreiging die hiervan uitgaat op het internationale financiële stelsel.

Tegen deze achtergrond wijzen DNB en het Ministerie van Financiën instellingen op het aanhoudende belang van verscherpte maatregelen ten aanzien van transacties en zakelijke relaties gerelateerd aan Iran. Hierbij kan op basis van de aanbevelingen van de FATF gedacht worden aan het ex-ante verzamelen van aanvullende informatie over het doel en de beoogde aard van de transacties of zakelijke relaties en het verrichten van verscherpte monitoring door het verhogen van het aantal controles op transacties en zakelijke relaties en het selecteren van transactiepatronen die verder onderzocht worden.

Daarnaast wijzen DNB en het Ministerie van Financiën op het onverkorte belang om ongebruikelijke transacties met Iran onverwijld te melden bij FIU-Nederland. Bij de beoordeling of er sprake is van een ongebruikelijke transactie op basis van de subjectieve meldindicator, dienen instellingen onder andere rekening te houden met geografische risicofactoren. Hieronder valt ook de betrokkenheid bij de transactie van partijen uit landen die worden aangemerkt als landen zonder effectieve AML/CFT-systemen, zoals Iran.

Ten slotte wijzen DNB en het Ministerie van Financiën instellingen op de aanstaande wijziging van artikel 9 Wwft. De beoogde wijziging van dit artikel brengt met zich mee dat instellingen verplicht zijn om concrete verscherpte maatregelen te nemen ten aanzien van landen met een hoger risico op witwassen of financieren van terrorisme zoals Iran. Deze maatregelen staan hieronder opgesomd. Omdat de inwerkingtreding van deze wijziging naar verwachting op korte termijn zal plaatsvinden is het van belang dat instellingen zich hierop voorbereiden.

Het gewijzigde artikel 9, eerste lid, voorziet in de volgende verplichte maatregelen bij transacties, zakelijke relaties en correspondentbankrelaties gerelateerd aan hoog-risicolanden, zoals Iran:

• verzamelen van aanvullende informatie over die cliënten en uiteindelijk belanghebbenden;
• verzamelen van aanvullende informatie met betrekking tot het doel en de aard van die zakelijke relatie;
• verzamelen van informatie over de herkomst van de fondsen die bij die zakelijke relatie of transactie gebruikt worden en de bron van het vermogen van die cliënten en van die uiteindelijk belanghebbenden;
• verzamelen van informatie over de achtergrond van en beweegredenen voor de voorgenomen of verrichte transacties van die cliënten;
• verkrijgen van goedkeuring van het hoger leidinggevend personeel voor het aangaan of voortzetten van die zakelijke relatie;
• verrichten van verscherpte controle op die zakelijke relatie met en de transacties van die cliënten, door het aantal controles en de frequentie van actualiseringen van gegevens over die cliënten en die uiteindelijk belanghebbenden te verhogen en doortransactiepatronen te selecteren die nader onderzocht moeten worden.

De FATF blijft bezorgd over de serieuze tekortkomingen van Noord Korea in zijn aanpak van het bestrijden van witwassen en terrorismefinanciering en de serieuze bedreigingen die hiervan uitgaan op de integriteit van het internationale financiële stelsel. De FATF houdt ook ernstige zorgen ten aanzien van de dreiging die uitgaat van Noord Korea’s nucleaire proliferatie en proliferatiefinanciering. DNB en het Ministerie van Financiën wijzen erop dat verscherpte maatregelen ten aanzien van relaties met ingezetenen van Noord Korea en het uitvoeren van transacties van/naar dit land nodig zijn, ook met oog op de beperkende maatregelen als gevolg van de VN- en EU-sanctiemaatregelen.

Het document ‘Jurisdictions under Increased Monitoring’ bevat een lijst met landen, die ernstige tekortkomingen hebben in hun AML/CFT systeem, maar die wél gecommitteerd zijn om deze tekortkomingen aan te pakken. Deze lijst bestaat uit de volgende landen: Albanië, de Bahama’s, Barbados, Botswana, Cambodja, Ghana, IJsland, Jamaica, Mauritius, Mongolië, Myanmar, Nicaragua, Oeganda, Pakistan, Panama, Syrië, Jemen en Zimbabwe.

In februari 2020 is Trinidad en Tobago van deze lijst verwijderd. Albanië, Barbados, Jamaica, Mauritius, Myanmar, Nicaragua en Oeganda zijn toegevoegd.

Van financiële instellingen wordt verwacht dat zij in het kader van de te nemen AML/CFT-maatregelen ten aanzien van deze landen de specifieke omstandigheden in acht nemen.

In de volgende plenaire vergadering (juni of oktober 2020) zal de FATF de documenten herzien indien daar aanleiding voor is.

1 Dit document stond voorheen bekend als “Public Statement".
2 Dit document stond voorheen bekend als "Improving Global AML/CFT Compliance: On-going Process".