De Financial Stability Board (FSB)
Risico’s voor de stabiliteit van het financiële stelsel beperken zich zelden tot één land. Dat was een les uit de financiële crisis van 2008 en voorgaande crises, en is ook duidelijk als we kijken naar de uitdagingen voor de toekomst (digitalisering, klimaat). Het beheersen van die risico’s is dus veel effectiever als we dat internationaal doen. Dat is de rol van de Financial Stability Board (FSB). Sinds december 2021 is DNB-president Klaas Knot voorzitter van de FSB.
© ANP
Geschiedenis
De FSB is tijdens de financiële crisis in 2009 opgericht door de leiders van de 20 grootste economieën (G20). In 2008 raakten veel financiële instellingen wereldwijd in de problemen door grote verliezen na het instorten van de Amerikaanse hypothekenmarkt. Na het faillissement van de Amerikaanse bank Lehman Brothers ontstond een vertrouwenscrisis die het financiële stelsel in grote delen van de wereld aan de rand van de afgrond bracht. In de jaren na de financiële crisis werd een groot pakket aan hervormingen doorgevoerd. Als gevolg daarvan hebben de banken nu steviger kapitaalbuffers, kunnen probleembanken indien nodig zonder grote nevenschade worden afgewikkeld, zijn derivatenmarkten stabieler en transparanter geworden, en zijn ook geldmarktfondsen en securitisaties beter gereguleerd. De FSB, die een jaar na Lehman werd opgericht, heeft een leidende rol gespeeld bij het doorvoeren van die hervormingen.
Wat zijn de taken van de FSB? En hoe werkt de organisatie precies?
De FSB heeft drie taken:
- Ze bewaakt de stabiliteit van het mondiale financiële stelsel. Ze scant als het ware de horizon op zoek naar mogelijke risico’s en rapporteert daarover aan de G20-landen.
- Daarnaast adviseert ze over regelgeving en toezicht om de stabiliteit van het financiële stelsen verder te versterken en ze doet voorstellen voor internationale afspraken daarover.
- Als die afspraken eenmaal gemaakt zijn controleert de FSB of de aangesloten landen de afspraken ook daadwerkelijk omzetten in nationale wet- en regelgeving. En ze evalueert de effectiviteit van deze regelgeving in de praktijk.
De kracht van de FSB zit in het diverse ledenbestand (ministeries van Financiën, centrale banken, marktautoriteiten, internationale organisaties zoals het IMF) en het feit dat de aangesloten landen op het allerhoogste bestuursniveau betrokken zijn. Members of the FSB - Financial Stability Board Bij de FSB zijn 71 landen en organisaties aangesloten. Vertegenwoordigers daarvan, van technische experts tot ministers van Financiën, komen regelmatig bijeen, zowel virtueel als fysiek.
De FSB wordt ondersteund door het FSB-secretariaat, dat is gehuisvest bij de Bank for International Settlements (BIS) in Bazel. Het secretariaat doet de economische analyses en bereidt de FSB-vergaderingen voor.
Welke onderwerpen zijn bij de FSB momenteel actueel?
De afgelopen tijd heeft de FSB veel tijd en energie gestoken in het monitoren van de macro-economische risico’s die voortvloeien uit de coronacrisis en de oorlog in Oekraïne. Denk daarbij aan de oplopende inflatie en de opgelopen schulden. Waar nodig adviseert zij overheden in het belang van een internationaal gecoördineerde beleidsrespons, zoals is gebeurd in de herstelfase na de coronacrisis.
Daarnaast zijn er uitdagingen voor het financiële systeem die een meer structurele aard hebben, met name klimaat en digitalisering (met bijzondere aandacht voor crypto assets).
Klimaatverandering is een van de grootste bedreigingen voor de financiële stabiliteit. Daarom is het belangrijk dat financiële instellingen worden gestimuleerd een rol te spelen bij de energietransitie en tegelijk hun klimaatrisico’s goed te beheersen. Omdat de energietransitie een wereldwijde uitdaging is en omdat ook de financiële markten een mondiaal karakter hebben, is het het meest effectief als landen grosso modo hetzelfde soort beleid voeren. De FSB heeft die coördinatie op zich genomen.
Digitalisering creëert nieuwe mogelijkheden maar ook risico’s. Dat laatste zien we onder andere bij crypto’s. Steeds meer landen vinden dat cryptos een risico vormen voor de financiële stabiliteit. En daar reageren ze heel verschillend op: het ene land wil een verbod, het andere kiest voor regulering op maat. Dit kan leiden tot een lappendeken aan wetgeving, terwijl het gebruik van cryptos juist niet gebonden is aan landsgrenzen. De FSB kan hier een centrale rol vervullen.
Wat betekent het FSB-voorzitterschap van Klaas Knot voor DNB?
Dat een betrekkelijk klein land als Nederland de voorzitter van deze mondiale organisatie mag leveren is best bijzonder. Het vormt een kans om hier en daar een accent te leggen op terreinen die we als DNB belangrijk vinden, zoals klimaat. Al is het in de rol van voorzitter vooral belangrijk om goed te luisteren naar wat er speelt bij de leden, zodat er voldoende draagvlak bestaat om vooruitgang te boeken.
Binnen DNB is er een klein team gevormd dat Klaas Knot ondersteunt in zijn werkzaamheden als voorzitter. Daarbij gaat het bijvoorbeeldom het voorbereiden van FSB-vergaderingen en van zijn publieke optredens. Dat gebeurt uiteraard in nauwe samenwerkingen met het FSB-secretariaat in Bazel.