Excuses DNB voor slavernijverleden

De Nederlandsche Bank (DNB) heeft op 1 juli – Keti Koti –excuses aangeboden voor haar rol in het trans-Atlantische slavernijverleden. Ook neemt DNB maatregelen om de gevolgen van slavernij te helpen verminderen voor de direct betrokkenen. Dit doet DNB na enkele maanden van reflectie op het onderzoek naar ons slavernijverleden én vele gesprekken met mensen die een stem hebben in het debat hierover en met medewerkers. Een externe en interne klankbordgroep hebben ondersteuning geboden in dit proces van reflectie over het onderzoek, excuses en maatregelen. De externe groep functioneerde onafhankelijk van DNB.  Lees hier de verantwoording van de externe klankbordgroep over hun bijdrage aan het proces van de afgelopen maanden. 

Waarom excuses?

DNB erkent dat onze organisatie betrokken was bij slavernij in de jaren 1814 – 1863. Zo is het geld waarmee DNB opgericht werd, voor een deel verdiend met slavernij. Bovendien waren haar bestuurders persoonlijk betrokken bij slavernijhandel. Daarbij verdedigden velen het bestaan en het voortbestaan ervan. Later negeerden velen lang de gevolgen van slavernij. En bij de afschaffing van slavernij betaalde DNB – in opdracht van het Ministerie van Koloniën – compensatie aan plantage-eigenaren. Waaronder ook bestuurders van DNB.

DNB maakt hiervoor excuses aan alle nakomelingen van slaafgemaakten in Nederland, Suriname, Bonaire, Sint Eustatius, Saba, Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Uit onze gesprekken met nakomelingen van slaafgemaakten en met belangenorganisaties komt duidelijk naar voren hoe belangrijk het is om excuses te maken. De erkenning van het leed en het aanbieden van excuses zijn essentieel voor een heilzame verwerking van het slavernijverleden. En belangrijk om verder te kunnen gaan. Voor alle mensen die nu de gevolgen dragen van het slavernijverleden.

DNB streeft naar financiële stabiliteit en duurzame welvaart voor iedereen. Dat betekent ook dat iedereen kansen krijgt om mee te doen in de maatschappij. Maar we zien in onze samenleving nog altijd het racisme, de uitbuiting en de discriminatie die voortkomen uit het slavernijverleden. Door slavernij zijn achterstanden gecreëerd die moeilijk zijn in te halen. Wij willen eraan bijdragen om dat te helpen veranderen.

Meerdere maatregelen: passend, betekenisvol en proportioneel 

DNB wil daarom meerdere maatregelen nemen om de gevolgen van slavernij te helpen verminderen voor de direct betrokkenen in Nederland, Suriname, Bonaire, Sint-Eustatius, Saba, Aruba, Curaçao en Sint-Maarten. Voor onze gedachtevorming over te nemen maatregelen hebben we veel inzichten verworven uit de vele gesprekken die we hebben gevoerd. Het gaat ons om maatregelen die passen bij onze rol in de samenleving en die van betekenis kunnen zijn voor de mensen die de gevolgen van slavernij tot de dag van vandaag ervaren. De maatregelen moeten niet alleen passend en betekenisvol zijn, maar ook proportioneel. DNB gaat daarom niet over tot financiële compensatie voor geleden schade uit het verleden. Een besluit over compensatie is niet aan ons, maar aan de overheid.

Fonds voor meerjarige projecten

DNB start een fonds voor meerjarige maatschappelijk projecten die de doorwerking van het slavernijverleden helpen verminderen. Projecten bijvoorbeeld gericht op onderwijs, gezondheidszorg en werk. Projecten die direct impact hebben op het dagelijks leven van de hierdoor geraakte mensen. In Nederland, Suriname, Bonaire, Sint Eustatius, Saba, Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Voor dit fonds zal DNB vijf miljoen euro uittrekken voor de komende tien jaar. Toekenning van gelden uit dit fonds zal op aanvraag gaan. DNB is nu bezig het fonds te ontwikkelen. Vanaf het moment dat aanvragen mogelijk zijn, maken we dit bekend. Daarbij ondersteunen we waar nodig groepen of instanties die een aanvraag willen doen.

Eenmalige bijdragen aan projecten

Voor eenmalige bijdragen aan projecten zal DNB vijf miljoen euro uittrekken. Deze bijdragen zullen effect hebben in Nederland, Suriname, Bonaire, Sint-Eustatius, Saba, Aruba, Curaçao en Sint-Maarten. Het gaat hier om projecten en initiatieven met een educatief karakter zoals het Nationaal Slavernijmuseum en Kenniscentrum.

Maatregelen in onze organisatie

DNB neemt ook maatregelen in eigen huis. Want we willen onze organisatie diverser en inclusiever maken. Bijvoorbeeld door meer in te zetten op diversiteit in de werving en selectie, stages, trainees en promoties. En we gaan meer openheid geven over ons verleden in ons nieuwe gebouw aan het Frederiksplein. Daarmee willen we uitnodigen tot gesprek. Dat doen we ook aan de hand van onze kunstwerken. Ook de kunstcollectie willen we diverser en inclusiever maken. Daarnaast gaat DNB door met historisch onderzoek. Bij de keuze houdt DNB nadrukkelijk rekening met de vast te stellen Nationale Onderzoeksagenda Slavernijverleden van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Ook zal DNB in haar jaarverslag verantwoording afleggen over de voortgang van de uitvoering van alle maatregelen.

Belangrijk ijkpunt, geen eindpunt 

DNB kiest niet alleen voor woorden, maar ook voor daden. Dit moment is voor DNB een belangrijk ijkpunt, geen eindpunt. Het slavernijverleden van DNB geeft een blijvende opdracht aan de organisatie om bij te dragen aan het verkleinen van achterstanden en aan de ontwikkeling van een meer inclusieve samenleving en een meer inclusieve DNB-organisatie.

Op 3 november 2022 heeft Klaas Knot deelgenomen aan Rondetafelgesprek Nederlands Slavernijverleden van de Tweede Kamercommissie Binnenlandse Zaken. Hij heeft daar gesproken over de erkenning van het slavernijverleden van DNB en het belang van excuses voor nazaten én alle mensen die de gevolgen ervan ervaren. Zie hier de tekst die hij toen heeft uitgesproken.