Antwoord:
Op grond van artikel 16 lid 4 van het Besluit FTK is het voor fondsen in een herstelsituatie niet toegestaan om het risico dat niet wordt voldaan aan de vereisten ten aanzien van het vereist eigen vermogen doelbewust te vergroten.
Geen doelbewuste vergroting risicoprofiel beleggingen
Deze eis betekent voor de beleggingen van het fonds dat het fonds niet doelbewust het risicoprofiel van de beleggingen mag vergroten. Dat wil zeggen dat het fonds niet mag besluiten tot een aanpassing van het strategisch beleggingsbeleid of het beleggingsplan die leidt tot een vergroting van het risicoprofiel. Wel is het mogelijk om een verhoging van risico’s in een deelportefeuille dusdanig te compenseren met een verlaging van andersoortige beleggingsrisico’s dat het risicoprofiel voor het beleggingsbeleid als geheel niet toeneemt.
VEV als risicomaatstaf
Of sprake is van een vergroting van het risicoprofiel wordt beoordeeld op basis van het vereist eigen vermogen (VEV), als risicomaatstaf voor de korte termijn. Er wordt een vergelijking gemaakt tussen enerzijds het VEV dat hoort bij het geldende strategische beleggingsbeleid en anderzijds het VEV dat hoort bij het voorgenomen beleid (d.w.z. het strategisch beleggingsbeleid of het beleggingsplan). De berekeningsdatum van beide VEV’s is hetzelfde - en daarmee dus ook de RTS die ten grondslag ligt aan de berekeningen - namelijk de datum bij besluitvorming over het voorgenomen beleid. Als gevolg hiervan biedt een daling van het VEV als gevolg van een daling van de RTS, geen ruimte voor vergroting van het risicoprofiel van de beleggingsmix.
Marktfluctuaties
Een fluctuatie van het risicoprofiel van een fonds als gevolg van marktomstandigheden ziet de wetgever niet als het doelbewust vergroten van het risicoprofiel. Het is toegestaan dat het feitelijke risicoprofiel tijdelijk afwijkt van het strategisch beleggingsbeleid als gevolg van marktontwikkelingen, maar een fonds dient het vastgelegde beleid wel uit te voeren.
Nieuw strategisch beleggingsbeleid
Op grond van artikel 16 lid 4 Besluit FTK is het niet toegestaan het risico te vergroten ten opzichte van de situatie waarin wel werd voldaan aan de vereisten ten aanzien van het vereist eigen vermogen. Dit betekent dat een aanpassing van het strategisch beleggingsbeleid in beginsel wordt vergeleken met het strategisch beleggingsbeleid zoals dat van kracht was vlak voordat het fonds in tekort raakte.
Indien uit een vergelijking tussen het voorgenomen strategisch beleggingsbeleid en het geldende strategische beleid blijkt dat het risicoprofiel niet toeneemt op basis van VEV, wordt voldaan aan de vereisten in artikel 16 lid 4.
Echter, als een fonds gedurende een herstelsituatie het risicoprofiel heeft verkleind, is het toegestaan om tijdens dezelfde herstelperiode het risicoprofiel van het strategisch beleggingsbeleid weer te vergroten tot het niveau bij aanvang van de tekortsituatie. In dat geval maakt het fonds een vergelijking tussen het VEV bij het voorgenomen beleid en het VEV bij het strategisch beleid dat het fonds had vóór zich de situatie van tekort voordeed (vastgesteld op dezelfde berekeningsdatum, namelijk bij besluitvorming over het voorgenomen beleid). Een goede berekening van het VEV bij aanvang van de tekortsituatie vereist wel dat het strategisch beleggingsbeleid op dat moment concreet en in detail was vastgelegd.
Nieuw beleggingsplan
Het beleggingsplan is een invulling van het strategisch beleggingsbeleid voor de korte termijn. Tegen de achtergrond van artikel 16 lid 4 is een vergroting van het risicoprofiel in het beleggingsplan toegestaan voor zover dit risicoprofiel aansluit op het te voeren strategische beleid. Een tijdelijk hoger risicoprofiel uit hoofde van tactisch beleid is toegestaan voor zover dit valt binnen de grenzen van het vastgestelde strategisch beleggingsbeleid. Indien het beleggingsplan niet valt binnen de kaders van het geldende strategische beleggingsbeleid, is dit in strijd met de prudent person regel.
Wanneer mag een fonds het risicoprofiel niet vergroten?
De niet-vergroten-risicoprofiel eis in artikel 16 lid 4 van het Besluit FTK geldt voor fondsen met een herstelplan en op grond van lid 5 van dit artikel ook voor fondsen die op basis van de beleidsdekkingsgraad hebben geconstateerd dat niet wordt voldaan aan het vereist eigen vermogen. Omdat wettelijk op kwartaalbasis moet worden beoordeeld of wordt voldaan aan het vereist eigen vermogen (zie artikel 138 Pensioenwet), is een fonds ook op kwartaalbasis gehouden aan toepassing van artikel 16 lid 4 en 5 van het Besluit FTK.
Eenmalige vergroting risicoprofiel
Fondsen die per 1 januari 2015 in tekort zijn, hebben eenmalig de mogelijkheid het risicoprofiel te vergroten, mits zij ten tijde van de aanpassing op basis van de beleidsdekkingsgraad voldoen aan het minimaal vereist eigen vermogen (zie artikel 36 Besluit FTK).
Indien het fonds gebruik maakt van deze overgangsmaatregel, betekent dit dat het strategisch beleggingsbeleid dat gold op het moment dat het fonds in een tekortsituatie kwam, niet langer een rol speelt bij de toepassing van de niet-vergroten-risicoprofiel eis. Voor de toepassing van artikel 16 lid 4 en 5 wordt vanaf dat moment namelijk vergeleken met het alsdan vastgestelde strategisch beleggingsbeleid (waarin de vergroting van het risicoprofiel is vastgelegd).
