Financiële sancties: wie doet er wat mee en wie controleert?

Sancties kunnen besluiten van de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken zijn, op basis van de ‘Nationale Terrorismelijst’, maar ook EU-besluiten of VN-Veiligheidsraad-Resoluties. Door wie de sancties ook ingesteld zijn, wettelijk zijn alle bedrijven in de financiële sector verplicht om zelf te controleren of ze al deze financiële sancties naleven. Er zijn drie soorten financiële sancties, die schetsen we aan de hand van voorbeelden.

• Soms zijn financiële bedrijven, zoals banken, verplicht bankrekeningen of bezittingen te ‘bevriezen’ van bepaalde personen, organisaties of bedrijven. Zij kunnen dan hun geld niet meer opnemen of overmaken.
• Soms mogen ze aan een persoon of organisatie iets niet verstrekken, zoals een lening. Het is ook belangrijk dat dat geld niet via een omweg toch terecht komt bij iemand die op de sanctielijst staat.
• Soms is de normale dienstverlening van bijvoorbeeld een verzekeraar of trustkantoor helemaal of voor een deel verboden voor bepaalde klanten, en mogen ze bijvoorbeeld een levensverzekering niet uitkeren of voor die persoon een trustdienst niet uitvoeren.

Wie moet er wat met die sancties?

Voor alle drie de soorten financiële sancties geldt dat een bank, trustkantoor of andere financiële instelling moet checken of de mensen en partijen met wie ze zaken doen, op zo’n lijst staan. Ieder bedrijf in de financiële sector moet te allen tijde in staat zijn om als dat het geval is vervolgstappen te nemen. Banken moeten bijvoorbeeld iemands bankrekening kunnen bevriezen, verzekeraars mogen niks uitbetalen, trustkantoren moeten geldstromen naar een ’doelvennootschap’ kunnen tegenhouden. Zodra een instelling zoals een bank merkt dat zij een relatie hebben met iemand of een partij die op de sanctielijst staat, dan hebben ze een ‘hit’. Dat moeten ze meteen melden bij DNB. Zo houden wij overzicht én kunnen we merken of de systemen goed werken. En mocht een bank vanwege een sanctielijst iemands tegoeden verplicht bevriezen, dan moet die bank dat blijven doen totdat deze persoon niet meer op de sanctielijst staat. En de bank mag niet op basis van die sanctielijst afscheid nemen van de klant.

DNB en de AFM houden toezicht op de financiële sector in Nederland. Onderdeel van dat toezicht is dat wij controleren of bedrijven zoals banken, trustkantoren, pensioenfondsen en verzekeraars op een goede manier uitvoering geven aan de sancties.

Wij controleren of de gekozen procedures en maatregelen goed werken. En of de bank, verzekeraar of het trustkantoor ook de vervolgstappen juist kan zetten. De procedures en maatregelen moeten er opgeteld toe leiden dat de hele Nederlandse financiële sector meewerkt aan het doel van de sanctieregelgeving, en dat iedereen die probeert die sancties te omzeilen snel ontdekt wordt.