DNB houdt toch toezicht?

Waarom houdt DNB toezicht op financiële instellingen?

De financiële sector heeft een belangrijke functie in onze economie. We vertrouwen banken ons spaargeld toe. We verwachten dat een pensioenfonds ons een goed pensioen geeft en dat een verzekeraar betaalt als we schade hebben. Dan is het wel belangrijk dat je weet dat je geld in goede handen is. Daarom zetten wij ons iedere dag in voor een solide en betrouwbare sector. Zodat jijzelf en anderen er op kunnen vertrouwen dat financiële instellingen veilig zijn en een crisis kunnen doorstaan.  

Op welke instellingen houdt DNB toezicht?

Wij houden toezicht op meer dan 1.000 financiële instellingen: Banken, verzekeraars en pensioenfondsen. Maar bijvoorbeeld ook betaaldienstverleners, beleggingsinstellingen, trustkantoren en, sinds kort, crypto-aanbieders. We controleren of alle instellingen in de gaten houden of klanten met verkeerde, bijvoorbeeld criminele, motieven willen binnenkomen. En of de instellingen voorkomen dat zij witwassen of terrorismefinanciering mogelijk maken. Dit noemen we het integriteitstoezicht (de 'poortwachtersfunctie'). Zo maken we het moeilijker voor criminelen om zwart geld wit te wassen via financiële instellingen.

Bij veel instellingen houden we ook toezicht op de financiële gezondheid van de instelling. Dat is het zogenoemde prudentiële toezicht. We kijken bijvoorbeeld of een instelling voldoende buffers heeft voor als het tegenzit. Zodat ze aan hun beloftes kunnen voldoen. En om zo een faillissement te voorkomen. 

Wat doet een toezichthouder?

Ons toezicht begint al voordat jij met de instelling in aanraking komt. Financiële instellingen moeten namelijk eerst bij ons een vergunning of registratie aanvragen. Pas daarna mogen ze bepaalde diensten aanbieden. Als een instelling eenmaal een vergunning heeft of is geregistreerd, vallen ze onder wat wij het ‘lopend toezicht’ noemen. We doen onderzoeken, bestuderen de rapportages die de instelling bij ons aanlevert en gaan met de instelling in gesprek. Op die manier controleren we of de instelling zich aan alle regels houdt en proberen we risico’s op tijd te signaleren.

We kunnen ook met een team van specialisten bij instellingen zelf langsgaan voor heel gericht onderzoek. Dat zijn de on-site inspecties. Natuurlijk heeft de actualiteit veel invloed op ons werk. Denk aan de gevolgen van inflatie en de oorlog in Oekraïne. Maar we kiezen zelf ook thema's die extra aandacht verdienen. Zoals de kansen en risico's van technologische ontwikkelingen, bijvoorbeeld BigTech. Of het belang van duurzaamheid voor onze toekomst en de bestrijding van financieel-economische criminaliteit. Meer over deze thema’s lees je hier: visie op toezicht. 

Wat doet DNB als een instelling zich niet aan de regels houdt?

Als toezichthouder kunnen we op verschillende manieren ingrijpen als een instelling zich niet aan de regels houdt. Welk instrument we gebruiken hangt af van veel factoren. Zoals: hebben consumenten veel schade geleden? Of: is de instelling al eerder voor eenzelfde overtreding aangesproken? Instrumenten zijn bijvoorbeeld een ‘waarschuwingsbrief’ of een gesprek met de instelling. Daarin wijzen we op de risico’s van hun gedrag. In veel gevallen leidt zo’n brief of gesprek ertoe dat instellingen hun gedrag aanpassen. We kunnen ook een boete geven. Bij zeer ernstige overtredingen kunnen we de vergunning van de instelling intrekken. Als dit gebeurt mag de instelling geen financiële diensten meer verlenen. 

Kan DNB garanderen dat er nooit een instelling failliet gaat?

Nee, dat kunnen we niet. Natuurlijk zetten we ons iedere dag in voor een stabiele financiële sector en werken we er hard aan om te voorkomen dat het misgaat. Maar we kunnen niet garanderen dat er nooit een instelling in de problemen komt. Wat als het toch misgaat? Ook daar denken we bij DNB over na. We bereiden ons in goede tijden voor, om zo minder verrast te worden mocht het onverhoopt misgaan. En we kunnen ervoor zorgen dat de schade zoveel mogelijk beperkt blijft. Daarbij staan de belangen van klanten altijd voorop. Zo is jouw spaargeld tot maximaal EUR 100.000 per persoon beschermd door de Nederlandse depositogarantie als jouw bank failliet gaat. 

Doet DNB dat toezicht helemaal alleen?

Nee, we werken samen met toezichthouders in binnen- en buitenland. In Nederland bijvoorbeeld met de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Wij kijken of een instelling financieel gezond is en voldoende doet tegen financieel-economische criminaliteit. De AFM maakt zich sterk voor eerlijke en transparante financiële markten. We moeten daarom veel overleggen en spreken elkaar dan ook regelmatig.

In Europa wordt ook intensief samengewerkt. Bijvoorbeeld bij het toezicht op de banken in het zogenoemde Europese gemeenschappelijke toezichtsmechanisme. Teams met experts van de Europese Centrale Bank en de verschillende nationale centrale banken houden toezicht op de grootste banken in het eurogebied, ook de Nederlandse. Zo zijn er nog meer internationale instellingen. Doel is dat alle toezichthouders op Europese financiële instellingen zoveel mogelijk op dezelfde wijze toezicht houden. 

Wil je meer weten over het toezicht van DNB? Zie dan ons overzicht van afgelopen jaar en onze plannen voor volgend jaar in: Toezicht in Beeld.

Meer informatie

• Persbericht Verzekeraars moeten inspelen op nieuwe en veranderende risico’s
• Interview met Maurice Doll en Simona Mattheussens: Overstromingen: Onverzekerbaar?