Aan het einde van het eerste kwartaal van 2021 bedroeg de balansomvang van De Nederlandsche Bank (DNB) maar liefst EUR 464 miljard. Dit is een stijging van EUR 149 miljard (47%) ten opzichte van februari 2020, vlak voor de wereldwijde uitbraak van COVID-19, toen DNB een balansomvang had van EUR 314 miljard. De toename in het afgelopen jaar werd met name veroorzaakt door aankopen van staats- en bedrijfsschuldpapier in het kader van het pandemie-noodaankoopprogramma (pandemic emergency purchase programme – PEPP) van de ECB en het grotere beroep van banken op herfinancieringsoperaties (leningen aan banken tegen onderpand).
De totale omvang van het effectenbezit van DNB (met uitzondering van aandelen) uitgegeven door ingezetenen van het eurogebied is gestegen van EUR 114 miljard voor de aanvang van de COVID-19-pandemie tot een omvang van EUR 166 miljard eind maart 2021, een stijging van EUR 52 miljard (46%). Van deze EUR 166 miljard aan aangehouden effecten zijn EUR 127 miljard (77%) door overheden uitgegeven.
Bij De Nederlandsche Bank stellen we onafhankelijk statistieken op over de Nederlandse financiële sector en economie. Dit artikel is gebaseerd op die cijfers. Meer informatie over onze statistieken en alle dashboards vind je op de Statistiek homepage.
De toename in de door DNB aangehouden effecten is het gevolg van de monetaire opkoopprogramma’s van de ECB, die zijn uitgebreid tijdens de coronacrisis. Door het opkopen van schuldpapier drukt de ECB de rente- en termijnpremies. Hiermee beoogt de ECB gunstige financieringscondities voor bedrijven en huishoudens te creëren om de economie en uiteindelijk de inflatie te stimuleren.
Een andere belangrijke reden voor de sterke stijging van de balansomvang van DNB is het veelvuldig gebruik van de zogenoemde Targeted Longer-Term Refinancing Operations (TLTRO’s). Dit zijn leningen aan banken (herfinancieringsoperaties tegen onderpand) waarbij de rente voor banken afhankelijk is van de ontwikkeling van hun kredietverlening aan de reële economie. De voorwaarden voor deze TLTRO’s zijn gedurende de coronacrisis versoepeld om de kredietverlening door banken te ondersteunen. Mede hierdoor stond eind maart 2021 voor EUR 164 miljard uit aan door DNB verstrekte leningen en deposito’s (exclusief het TARGET-2 saldo) aan in het eurogebied gevestigde monetaire en financiële instellingen. Dit is een stijging van EUR 135 miljard ten opzichte van februari 2020 toen er voor EUR 30 miljard uitstond. In dezelfde periode daalde het TARGET-2 saldo van EUR 51 miljard naar EUR 8 miljard.
De bovengenoemde stijging in activa als gevolg van de aankoopprogramma’s en herfinancieringsoperaties van het Eurosysteem, wordt aan de passivakant weerspiegeld in de hoeveelheid aangehouden deposito’s door het Nederlandse bankwezen bij DNB. Deze post is gestegen van EUR 153 miljard in februari 2020 naar EUR 301 miljard, een stijging van 97%, aan het einde van het eerste kwartaal van 2021.
Zie ook Tabel 5.1 en het dashboard van de balans van DNB.
De Nederlandsche Bank (DNB) voert per 1 september enkele wijzigingen door in het uitvoerende toezicht op banken, beleggingsondernemingen en betaalinstellingen. De wijzigingen zijn onderdeel van een bredere herinrichting van de toezichtorganisatie die formeel per 1 januari 2025 ingaat.
Lees meer Organisatie toezicht op banken, beleggingsondernemingen en betaalinstellingen aangepast
Twee relevante nieuwe ontwikkelingen op het gebied van regelgeving voor cryptoactiva zijn van belang voor banken. Ten eerste bevat de Capital Requirements Regulation 3 (CRR3) een overgangsregime voor de directe blootstellingen van banken aan cryptoactiva.
Lees meer Nieuwe regels voor blootstellingen van banken aan cryptoactiva
Embedded finance biedt klanten het gemak van betalingsopties binnen apps en on-the-spot verzekeringen. Deze naadloze integratie van financiële diensten, beschikbaar precies wanneer en waar nodig, maakt het leven simpeler. Maar deze vooruitgang brengt ook nieuwe risico’s met zich mee.
Lees meer Embedded finance: de balans vinden tussen gemak en risico in de digitale economie
De finale teksten van de Capital Requirements Regulation 3 (CRR3) en de Capital Requirements Delegation 6 (CRD6) zijn op 19 juni 2024 gepubliceerd. Met dit nieuwe bankenpakket wordt het finale Bazel 3-akkoord geïmplementeerd in de Europese Unie.
Lees meer Publicatie nieuw bankenpakket CRR3/CRD6
