De netto externe vermogenspositie van Nederland was in 2021 € 181 miljard lager dan eerder geraamd. Dat blijkt uit bijgestelde betalingsbalansgegevens die DNB vandaag publiceert. De belangrijkste oorzaak van deze bijstelling is dat Nederlandse bedrijven en financiële holdings meer schulden in het buitenland blijken te hebben dan eerder geschat.
De publicatie van deze bijgestelde cijfers over 2021 is een eerste resultaat afkomstig uit een groter onderhoudsprogramma voor de Nederlandse macro-economische statistiek (“benchmarkrevisie”). Dergelijk groot onderhoud wordt door DNB en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in lijn met Europees beleid elke vijf jaar uitgevoerd om nieuw beschikbare databronnen op te nemen en methoden aan te scherpen.
Bij De Nederlandsche Bank stellen we onafhankelijk statistieken op over de Nederlandse financiële sector en economie. Dit artikel is gebaseerd op die cijfers. Meer informatie over onze statistieken en alle dashboards vind je op de Statistiek homepage.
De netto externe vermogenspositie bestaat uit het saldo van alle claims van Nederland op het buitenland enerzijds, en claims van het buitenland op Nederland anderzijds. De Nederlandse economie heeft in de afgelopen jaren een steeds grotere netto claim op het buitenland opgebouwd, die deels samenhangt met het structurele overschot van Nederland op de lopende rekening.
Tot dusver werd deze netto claim per eind 2021 geschat op een bedrag van € 813 miljard, oftewel 93% van het bruto binnenlands product (bbp) van datzelfde jaar. In de nieuw gepubliceerde cijfers wordt dit bedrag bijgesteld naar € 632 miljard (71% van het bbp). Een lager bedrag dus, maar in internationaal perspectief nog altijd hoog. Ten opzichte van het bbp heeft Nederland ook na deze bijstelling één van de hoogste externe vermogensposities van de landen in de Europese Unie.
Omdat de Nederlandse economie financieel sterk verweven is met het buitenland liggen onder deze netto claim grote bruto bedragen. Volgens de vernieuwde cijfers had de Nederlandse economie in 2021 voor € 9.809 miljard aan vorderingen op het buitenland, oftewel ongeveer 11 keer het bbp. Hier stond € 9.177 aan schulden aan het buitenland tegenover, ongeveer 10,3 keer het bbp.
De bijstelling van de netto externe vermogenspositie is het gevolg van betere en meer dekkende broninformatie over Nederlandse bedrijven en financiële instellingen, die als onderdeel van het onderhoudsprogramma in de betalingsbalans is verwerkt.
* exclusief Special Purpose Entities, aangezien deze instellingen geen effect hebben op de bijstelling
Zo blijken Nederlandse bedrijven en financiële instellingen meer effecten, zoals aandelen en schuldpapier, te hebben uitgegeven dan eerder geraamd. Een groot deel van deze effecten is in het bezit van buitenlandse beleggers.
Deze extra schuld aan het buitenland wordt in het extern vermogen gereflecteerd met een bijstelling van € -125 miljard. Onderliggend zorgt met name de toename van het uitgegeven schuldpapier voor een neerwaartse bijstelling, die gedeeltelijk wordt gecompenseerd door een opwaartse bijstelling voor het netto Nederlands bezit van aandelen en overige effecten.
Binnen de Nederlandse economie vindt de bijstelling van de effectencijfers met name plaats bij niet-financiële bedrijven en financiële holdings (financiële instellingen en kredietverstrekkers binnen concernverband, exclusief de binnen deze sector aanwezige brievenbusmaatschappijen). In mindere mate zijn ook de cijfers voor banken en overige financiële intermediairs bijgesteld. Overigens blijken brievenbusmaatschappijen (ook bekend als Special Purpose Entities) € 108 miljard extra aan schuldpapier in handen van het buitenland uit te hebben gegeven dan eerder gedacht. Omdat tegenover deze schulden echter buitenlandse bezittingen staan, heeft deze aanpassing in de statistiek geen effect op het netto extern vermogen.
Daarnaast blijken Nederlandse bedrijven en financiële holdings meer directe investeringen vanuit het buitenland te hebben aangetrokken dan eerder gedacht. Het gaat dan bijvoorbeeld om moederbedrijven in het buitenland die leningen hebben verschaft aan Nederlandse dochters. In totaal zorgt dit voor een bijstelling van € -136 miljard. Deze aanpassing wordt deels gecompenseerd doordat Nederlandse instellingen € 55 miljard meer leningen buiten concernverband aan het buitenland hebben verstrekt.
De extra leningen en uitgegeven effecten van Nederlandse financiële holdings lijken met name gebruikt te worden om Nederlandse bedrijven te financieren. Een voorbeeld van een dergelijke constructie is bijvoorbeeld wanneer een Nederlandse financieringsmaatschappij namens een Nederlands bedrijf obligaties uitgeeft op de internationale kapitaalmarkt.
Vandaag worden de belangrijkste revisieresultaten voor de betalingsbalans in 2021 beschikbaar gesteld, gelijktijdig met de publicatie van de belangrijkste revisieresultaten voor de nationale rekeningen door het CBS. De volledige publicatie van de tijdreeks van gereviseerde betalingsbalanscijfers volgt op 24 juni, samen met een uitgebreidere toelichting op de verschillende wijzigingen in de cijfers.
Op 7 november was Klaas Knot te gast bij Room for Discussion, het interviewprogramma van studenten van de Universiteit van Amsterdam. Over de uitdagingen op het gebied van monetair beleid, economische groei, financiële stabiliteit en inflatiebestrijding.
Lees meer Klaas Knot te gast bij Room for Discussion (studenten UvA)
‘Gezien de toenemende cyberrisico's moeten we blijven werken aan het verkleinen van de kans op cyberaanvallen en tegelijkertijd onze weerbaarheid tegen de mogelijke gevolgen ervan vergroten.’, aldus Olaf Sleijpen op het IIF International Accounting and Reporting Forum.
Lees meer Risico's voor de financiële stabiliteit in het najaar van 2024
De toegenomen internationale spanningen kunnen een impact hebben op financiële instellingen. Dat zegt De Nederlandsche Bank vandaag bij de presentatie van haar toezichtvisie voor 2025-2028 en een studie naar de effecten van geopolitieke risico’s op financiële instellingen.
Lees meer Groeiende geopolitieke risico’s hebben impact op de financiële sector
Vandaag publiceert De Nederlandsche Bank ‘Weerbaar in een gure wereld’, een onderzoek naar de mogelijke impact van geopolitieke risico’s op financiële instellingen. DNB-econoom Maurice Doll schreef mee aan de studie en vertelt over de belangrijkste bevindingen.
Lees meer ‘Europese samenwerking cruciaal om geopolitieke risico’s het hoofd te bieden’
