© DNB
De Nederlandsche Bank (DNB) en andere centrale banken zorgen voor de eurobiljetten. Van het ontwerp tot het drukken van nieuwe biljetten. En van de uitgifte van eurobiljetten tot de controle van gebruikte briefjes. Neem een kijkje in de wereld van contant geld.
Van Nederland tot Letland, van Frankrijk tot Italië. In twintig Europese landen betalen we met de euro. Natuurlijk moet er altijd en overal voldoende contant geld beschikbaar zijn. Het ontwerp, het drukken en de uitgifte van eurobiljetten is een Europese coproductie. Hierbij werken de Europese Centrale Bank (ECB) en de nationale centrale banken als DNB samen. De coördinatie is in handen van de ECB. Zo bepaalt de ECB hoeveel nieuwe biljetten er moeten worden gedrukt door de nationale centrale banken. De Staat van elk euroland is verantwoordelijk voor de uitgifte en het slaan van de euromunten. In Nederland zorgt DNB hiervoor.
Voor de invoering van de euro in 2002 is een serie eurobiljetten ontworpen met als thema: tijdperken en stijlen. Op de biljetten zie je ramen, poorten en bruggen, gebaseerd op bouwstijlen uit verschillende perioden van de Europese geschiedenis. Deze serie heeft biljetten van 5, 10, 20, 50, 100, 200 en 500 euro. Elk biljet heeft een andere grootte, kleur en ontwerp. In 2019 is besloten geen 500-eurobiljetten meer uit te geven. In 2013 begon de uitgifte van de tweede serie van zes eurobiljetten. Die hebben hetzelfde thema en kleur als de eerste serie eurobiljetten maar het ontwerp is anders. Zo is een portret van Europa verwerkt in het watermerk en de folie. Zij is een prinses uit de Griekse mythologie en staat symbool voor Europa.
Een nieuwe serie eurobiljetten is in de maak. De ECB heeft twee thema’s uitgekozen: Europese cultuur en rivieren en vogels. Het thema Europese cultuur belicht bekende Europeanen en culturele ruimtes. Bij het thema rivieren en vogels gaat het om de weerbaarheid en diversiteit van de natuur, aangevuld met afbeeldingen van Europese instellingen. Ook is vastgesteld wat afgebeeld moet worden. Zo krijgen we straks op het tientje de componist Ludwig van Beethoven óf een ijsvogel. En op het vijfje komt zangeres Maria Callas óf een rotskruiper. Welk thema het wordt, dat weten we in 2026. Dit jaar is de ontwerpwedstrijd en in 2026 worden de definitieve ontwerpen gekozen. Vervolgens start de productie van de biljetten. Daar gaat veel tijd in zitten. Dus het duurt nog meerdere jaren voordat we de nieuwe biljetten voor het eerst in handen krijgen.
Er zijn munten van 1, 2, 5, 10, 20, 50 eurocent en munten van 1 en 2 euro. Elke munt heeft een gemeenschappelijke Europese kant én een nationale kant. De gemeenschappelijke zijde is eind jaren negentig ontworpen en verbeeldt Europa. Op de munten van 1, 2 en 5 cent staat een wereldbol met de ligging van Europa ten opzichte van Afrika en Azië. Elk euroland bepaalt zelf de nationale zijde van een euromunt. Het ontwerp wordt getoetst door de Europese Commissie en voorgelegd aan de andere eurolanden. Nederland heeft voor de nationale zijde gekozen voor een afbeelding van koningin Beatrix en later koning Willem-Alexander.
De ECB bepaalt hoeveel nieuwe biljetten jaarlijks nodig zijn. En welke nationale centrale bank welke biljetten moet laten drukken. Een voorbeeld: DNB laat 177 miljoen 20-eurobiljetten drukken in 2025. Met de productie van nieuwe biljetten zorgen de centrale banken ervoor dat er altijd voldoende eurobiljetten zijn. Zo zijn er nieuwe biljetten nodig om de versleten en beschadigde biljetten te vervangen. Ieder jaar worden honderden miljoenen eurobiljetten gedrukt. Zo worden in 2025 bijna 500 miljoen 5-eurobiljetten gedrukt. Bekijk de cijfers.
Altijd gedacht dat eurobiljetten van papier worden gemaakt? Nou, dat is niet zo. Ze worden gemaakt van katoen. Biljetten van katoen zijn namelijk veel sterker dan biljetten van papier. Dat betekent dat ze langer meegaan. Van het katoen worden eerst vellen gemaakt waarin het watermerk, de veiligheidsdraad en het folie worden aangebracht. Als de vellen klaar zijn, begint het drukproces met verschillende druktechnieken en inktsoorten. Daarna worden de vellen op maat gesneden tot biljetten en aan de centrale banken geleverd. Banken bestellen eurobiljetten bij de centrale bank. Waardentransporteurs halen biljetten op bij de centrale bank en vullen de geldautomaten en leveren aan winkeliers.
© DNB
Alle eurobiljetten van DNB zijn voor 100% van duurzaam katoen gemaakt. Katoen groeit aan planten in tropische gebieden. De witte katoenbolletjes worden geplukt en in een fabriek verwerkt en gekamd tot lange garens. Die garens worden gebruikt in de kledingindustrie. Tijdens het kammen van de katoenbolletjes blijven er restjes over. En van die restjes laat DNB eurobiljetten maken. De duurzame katoenverbouw is minder slecht voor het milieu en de katoenplukkers krijgen een hoger loon dan in de traditionele katoenverbouw.
Winkeliers en andere ondernemers storten de ontvangen eurobiljetten af bij hun bank. Of laten die ophalen door een waardetransporteur. De transporteurs brengen deze biljetten naar een geldtelcentrale. Daar wordt gecontroleerd of ze echt, schoon en onbeschadigd zijn. De goedgekeurde biljetten gaan terug naar de geldautomaten. De overige biljetten gaan voor een extra controle naar DNB. Biljetten die vies of erg beschadigd zijn, worden afgekeurd en versnipperd. Is er een vals biljet aangetroffen? Dan gaat DNB dat verder onderzoeken. De goedgekeurde biljetten geeft DNB weer uit. Ook euromunten komen terug bij DNB. De goedgekeurde munten worden weer uitgegeven. Zo zorgt DNB ervoor dat de kwaliteit van ons contante geld hoog blijft.
Heb je een beschadigd eurobiljet of euromunt? Lees hoe je daarvoor een vergoeding kan aanvragen.
Eurobiljetten zijn goed beschermd tegen vervalsing. Dankzij de echtheidskenmerken zoals het watermerk en hologram. Het risico dat je een vals biljet tegenkomt, is dan ook klein. In 2024 zijn 24.100 valse eurobankbiljetten aangetroffen in Nederland. Bij de controles van DNB en de banken blijkt maar één van de 100.000 biljetten vals te zijn.
Benieuwd hoe je een verdacht biljet kan controleren en wat je met een vals biljet moet doen?
De euro is het enige wettige betaalmiddel in alle eurolanden. En het is publiek geld: het wordt uitgegeven door de centrale banken van Europa. Zij zetten zich ervoor in dat iedereen veilig en gemakkelijk kan betalen met eurobiljetten en euromunten. Nu en in de toekomst.
Lees meer over de Visie op betalen 2022-2025
In 2024 zijn in Nederland 24.100 valse eurobiljetten uit circulatie gehaald. Dat is 40% meer dan het historische lage aantal van 2023. Deze toename is vooral het gevolg van een beperkt aantal oplichtingszaken met valse biljetten van lage kwaliteit.
Lees meer Toename valse eurobiljetten van lage kwaliteit
De Europese Centrale Bank (ECB) werkt aan een nieuwe serie euro-bankbiljetten met een helemaal nieuw ontwerp. Op die biljetten komen afbeeldingen waarvoor twee thema's zijn geselecteerd: ‘Europese cultuur’ en ‘vogels en rivieren’. Dat maakte de ECB op 31 januari 2025 bekend.
Lees meer ECB maakt selectie thema’s nieuwe eurobiljetten bekend
Digitale betalingen zijn in het eurogebied in opmars, maar contant geld is in 2024 nog steeds het meest gebruikte betaalmiddel aan de kassa. Meer dan de helft (52%) van alle betalingen werd in 2024 contant afgerekend.
Lees meer Cash nog steeds populair in Europa, maar gebruik neemt verder af
Je kan vijfguldenbiljetten met Vondel en 25-guldenbiljetten met Sweelinck (‘het geeltje’) nog tot 1 mei omwisselen voor euro’s bij De Nederlandsche Bank. De andere guldenbiljetten zijn tot 1 januari 2032 om te wisselen.
Lees meer Drie oude guldenbiljetten nog in te leveren tot mei