Toezicht op financieel-economische criminaliteit (integriteitstoezicht) CN
Financiële integriteit is een voorwaarde voor een gezond financieel stelsel. Met financiële integriteit bedoelt de wetgever onder meer dat het stelsel niet gebruikt wordt voor witwassen of voor transacties waarmee bijvoorbeeld terrorisme gefinancierd wordt. DNB houdt integriteitstoezicht op een breed scala aan dienstverleners in Caribisch Nederland.
Deze pagina geeft een overzicht van de verschillende kaders waarop het integriteitstoezicht van DNB gebaseerd is. Via de links onder elk kader komt u op de pagina van de relevante wet- en regelgeving, of op de pagina van DNB met aanvullende uitleg. Ook verwijst deze pagina u door naar de sectorale integriteitspagina's onder het kopje 'Voor de sector'. Op deze pagina’s kunt u de beleidsuitingen vinden die DNB heeft uitgebracht per sector.
Tot slot vindt u onderaan deze pagina een verwijzing naar informatie over de relevante richtsnoeren en aanbevelingen van de FATF om witwassen en terrorisme financiering tegen te gaan.
Inhoudsopgave
Wetgeving
Wet financiële markten BES (Wfm BES)
De Wfm BES vormt de basis voor onder meer het integriteitstoezicht. Anders dan de Wwft BES (zie volgend kopje) zien de bepalingen uit de Wfm BES niet specifiek op het bestrijden van witwassen en terrorismefinanciering, maar in het algemeen op het voorkomen van niet-integer gedrag van de dienstverlener, haar (mede) beleidsbepalers en haar werknemers.
De Wfm BES stelt dat een dienstverlener een adequaat beleid voor een integere uitoefening van haar bedrijf voert, en dat zij haar bedrijfsvoering dusdanig inricht dat een integere uitoefening van het bedrijf is gewaarborgd. Onder integriteit wordt op grond van de Wfm BES in ieder geval verstaan:
- het tegengaan van belangenverstrengeling;
- het tegengaan van witwassen van geld of de financiering van terrorisme, alsmede de naleving van sanctieregelgeving;
- het tegengaan van strafbare feiten of andere wetsovertredingen door de onderneming of haar werknemers, die het vertrouwen in de onderneming of in de financiële markten kunnen schaden;
- relaties met consumenten, cliënten of andere derden, die het vertrouwen in de onderneming of in de financiële markten kunnen schaden; en
- andere handelingen door de onderneming of haar werknemers, die zodanig ingaan tegen hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt dat daardoor het vertrouwen in de onderneming of in de financiële markten kan worden geschaad.
De volledige wettekst van de Wfm BES kunt u vinden op deze pagina.
Besluit financiële markten BES (Bfm BES) en Regeling financiële markten BES 2012 (Rfm BES)
De Wfm BES biedt de mogelijkheid nadere regels te stellen bij algemene maatregel van bestuur dan wel bij ministeriële regeling. In het Besluit financiële markten BES en in de Regeling financiële markten BES 2012 is van deze mogelijkheid gebruik gemaakt. De volgende onderwerpen betreffen enkele voorbeelden daarvan.
SIRA
Op grond van de Bfm BES dient een financiële onderneming ervoor te zorgen dat zij beschikt over een systematische analyse van de integriteitsrisico’s (SIRA) te maken, en haar beleid, procedures en maatregelen hierop te baseren. Meer informatie over de SIRA kunt u hier vinden (N.B.: dit document is opgesteld naar Nederlands recht, echter de SIRA die door Nederlandse instellingen dient te worden opgesteld is vergelijkbaar met de SIRA die door dienstverleners in Caribisch Nederland dient te worden opgesteld. Dit document zal op voorzienbare termijn worden herzien).
Incidenten
Een financiële onderneming dient te beschikken over beleid en procedures ten aanzien van incidenten. Van een incident is sprake wanneer een gedraging of gebeurtenis een ernstig gevaar vormt voor de integere uitoefening van het bedrijf van de desbetreffende financiële onderneming.
Incidenten dienen onverwijld bij DNB te worden gemeld via tfc.bes@dnb.nl.
De volledige wettekst van het Besluit financiële markten BES kunt u vinden op deze pagina. De volledige wettekst van de Regeling financiële markten BES 2012 kunt u vinden op deze pagina.
Informatie over betaler bij geldovermakingen
De Regeling financiële markten BES 2012 (Rfm BES 2012) bevat bepalingen ten aanzien de traceerbaarheid van geldovermakingen om witwassen en terrorismefinanciering te voorkomen, op te sporen en te onderzoeken. Traceerbaarheid van geldovermakingen is een belangrijk hulpmiddel in de strijd tegen witwassen en terrorismefinanciering.
Kredietinstellingen, geldtransactiekantoren en elektronischgeldinstellingen geven bij geldovermakingen de volgende informatie over de betaler en de ontvanger door:
- volledige naam
- adres dan wel geboorteplaats en -datum van de betaler ofwel zijn cliëntidentificatienummer
- rekeningnummer (bij gebreke van het rekeningnummer van de betaler wordt dit vervangen door een unieke identificatiecode aan de hand waarvan de geldelijke overmaking kan worden herleid tot de betaler).
Kredietinstellingen, geldtransactiekantoren en elektronischgeldinstellingen controleren of bij ontvangen betalingen de juiste informatie over de betaler is gevoegd. Is de informatie niet doorgegeven, dan weigeren zij die betaling. Als de juiste informatie vaker ontbreekt bij betalingen afkomstig van dezelfde betalingsdienstaanbieder, dan kan dat aanleiding zijn om te overwegen de relatie met die onderneming te verbreken. Ook overweegt de dienstverlener in dat geval of een melding te doen van een ongebruikelijke transactie.
Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme BES (Wwft BES)
De Wwft BES is de wet gericht op het voorkomen van witwassen en terrorismefinanciering. De Wwft BES is van toepassing op dienstverleners op de BES, waaronder kredietinstellingen, levensverzekeraars, schadeverzekeraars, natura-uitvaartverzekeraars, geldtransactiekantoren en trustkantoren. Het regelgevend kader voor het beheersen van risico’s op witwassen en terrorismefinanciering is risicogebaseerd. Dit houdt in dat de Wwft BES aan de hand van open normen voorschrijft wat er van de dienstverleners wordt verwacht in het kader van de bestrijding van witwassen en financieren van terrorisme. De instellingen nemen maatregelen om witwassen en het financieren van terrorisme te voorkomen en stemmen de intensiteit hiervan af op de risico’s die bepaalde type cliënten, producten, diensten, transacties en leveringskanalen alsook landen of geografische gebieden met zich meebrengen.
Op grond van de Wwft BES dienen dienstverleners te voldoen aan, onder andere, de volgende vereisten:
- uitvoeren van cliëntenonderzoek
- melden van ongebruikelijke transacties
DNB houdt toezicht op een grote groep van de Wwft BES-dienstverleners.
Meldplicht
Financiële en andere instellingen die beroeps of bedrijfsmatig bepaalde in de wet genoemde (financiële) diensten verlenen, zijn verplicht om eventuele ongebruikelijke transacties te melden aan de FIU Nederland. Ongebruikelijke transacties worden geïdentificeerd aan de hand van in de wet opgenomen indicatoren.
De volledige wettekst van de Wwft BES kunt u vinden op deze pagina.
DNB heeft een Good Practice Wwft BES uitgebracht die handvatten biedt in de naleving van de Wwft BES.
Besluit Wwft Bes en Regeling Wwft BES
De Wwft BES biedt de mogelijkheid nadere regels te stellen bij algemene maatregel van bestuur dan wel bij ministeriële regeling. In het Besluit Wwft BES en in de Regeling Wwft BES is van deze mogelijkheid gebruik gemaakt.
De volledige tekst van het Besluit Wwft BES kunt u vinden op deze pagina, en de volledige tekst van de Regeling Wwft BES op deze pagina.
Sanctieregelgeving / Sanctiewet 1977 (Sw)
Internationaal en nationaal worden politieke, economische, financiële en andersoortige sancties opgelegd aan landen/jurisdicties, groeperingen/entiteiten en (rechts)personen.
Sancties zijn politieke instrumenten in het buitenland- en veiligheidsbeleid van de Verenigde Naties, de Europese Unie en de nationale overheid. Het zijn dwingende instrumenten die worden ingezet als reactie op schendingen van het internationaal recht of mensenrechten. Of om verandering te brengen in beleid wanneer wettelijke of democratische beginselen niet worden nageleefd. Sancties zijn ook een belangrijk wapen in de strijd tegen terrorisme.
Er zijn verschillende (financiële) sancties: een gebod tot het bevriezen van tegoeden en activa van aangewezen personen of organisaties, een verbod om rechtstreeks dan wel niet rechtstreeks middelen ter beschikking te stellen aan deze personen of organisaties, en een verbod of restricties op het verlenen van financiële diensten. Deze sancties zien toe op het voorkomen van ongewenste handel (embargo’s) en het bestrijden van terrorisme.
Er zijn meerdere sanctielijsten, zoals de EU besluiten en/of Verordeningen, besluiten van de minister van Buitenlandse Zaken op basis van de Sanctieregeling Terrorisme 2007-II – ook wel de ‘Nationale Terrorismelijst’ genaamd’ – of VN Veiligheidsraad Resoluties.
DNB houdt toezicht op de naleving van de Sanctiewet 1977. De volledige tekst van de Sanctiewet 1977 kunt u vinden op deze pagina. Ook in de Bfm BES en de Wwft BES zijn bepalingen opgenomen die ten doel hebben dat instellingen hun bedrijfsvoering zodanig inrichten dat zij de sanctieregelgeving niet overtreden.
Melden sanctiehit
Indien sprake is van een overeenkomst tussen een relatie van een dienstverlener en een (rechts)persoon of entiteit die voorkomt in de sanctieregelingen (een zogenoemde ‘hit’), dan bevriest de dienstverlener de aanwezige tegoeden van deze relatie direct, onthoudt zij zich van verdere dienstverlening en meldt zij dit onverwijld aan DNB. Daartoe wordt gebruik gemaakt van het daarvoor vastgestelde Meldformat.
Het Meldformat dient volledig te worden ingevuld en per beveiligde e-mailverbinding (sancties@dnb.nl) naar DNB te worden gestuurd.
Pensioenwet BES
Integriteit is een belangrijke voorwaarde voor een gezond financieel stelsel. Daarom heeft de beheersing van integriteitsrisico’s een wettelijke grondslag in de Pensioenwet. Op basis van deze wet zijn pensioenfondsen verplicht hun organisatie zo in te richten dat een beheerste en integere bedrijfsvoering wordt gewaarborgd.
De volledige wettekst van de Pensioenwet BES kunt u vinden op deze pagina.
Meer informatie over het toezicht op pensioenfondsen op de BES kunt u vinden op deze pagina.
Beleidsuitingen DNB
DNB heeft een Good Practice Wwft BES uitgebracht die handvatten biedt in de naleving van de Wwft BES.
Financial Action Task Force (FATF)
Om witwassen en terrorismefinanciering internationaal aan te pakken heeft de G7 de FATF opgericht. Deelnemende landen, waaronder Nederland, moeten zich houden aan de standaarden die de taskforce heeft opgesteld. De FATF evalueert periodiek of de regelgeving van een lidstaat voldoet aan de eisen van de FAFT-standaarden en of het land effectief is in het tegengaan van witwassen en terrorismefinanciering. In 2021 werd geëvalueerd of Nederland voldeed aan de FATF-standaarden.
Op deze pagina vindt u uitgebreide informatie over de doelstellingen van de FATF en relevante doorverwijzingen. N.B.: de verwijzing naar de DNB Leidraad Wwft en Sw op deze pagina is niet van toepassing op de dienstverleners in Caribisch Nederland.
Daarnaast kan de FATF landen die ernstige tekortkomingen laten zien plaatsen op de ‘zwarte’ of ‘grijze’ lijst. Met name de grijze lijst wordt regelmatig aangepast. Van instellingen onder toezicht van DNB wordt verwacht dat zij in het kader van de te nemen AML/CFT maatregelen, de specifieke omstandigheden van de landen op deze lijsten in acht neemt. Bij ‘Nieuws voor de Sector’ op de website van DNB vindt u de meest recente nieuwsberichten over de FATF waarschuwingslijsten.
DNB maakt gebruik van cookies
Om de gebruiksvriendelijkheid van onze website te optimaliseren, maken wij gebruik van cookies.
Lees meer over de cookies die wij gebruiken en de gegevens die we daarmee verzamelen in onze cookie-policy.