Veilig betalen en innoveren in het tijdperk van AI

Munten en biljetten maakten sindsdien plaats voor QR-codes en overschrijven via gezichtsherkenning. Zulke innovaties staan symbool voor de transformatie die de hele financiële sector continu doormaakt. De Nederlandsche Bank (DNB) juicht innovatie toe zolang dit het betalen en daarmee het dagelijks leven eenvoudiger en overzichtelijker maakt en als dit volgens de regels gebeurt. Maar DNB houdt niet alleen toezicht op financiële instellingen, ze probeert hen ook te helpen met innoveren.

Dat  doet ze bijvoorbeeld sinds 2016 samen met de Autoriteit Financiële Markten (AFM) via een initiatief dat de InnovationHub heet. Dat is een website waar ondernemers terechtkunnen met vragen rondom het thema betalen en innoveren. Ook via het online iForum kunnen ondernemers ideeën aandragen of met ons en andere toezichthouders sparren op het jaarlijkse seminar Fintech meets the Regulator.

Fintech en big tech

Bedrijven die nieuwe producten met een financieel karakter bedenken en in de markt zetten, vallen onder de parapluterm ‘fintech’, naar de afkorting voor ‘financiële technologie’. Reguliere, ‘traditionele’ financiële instellingen maken regelmatig gebruik van technologie ontwikkeld door fintechs of dragen er zelf aan bij. Neem de betaalapp Tikkie, dat is ontwikkeld door ABN Amro.

Grote, gevestigde technologiebedrijven, ‘big techs’ zoals Google-moeder Alphabet, Meta (dat achter Facebook en Instagram zit), Tencent en Apple mengen zich actief in het vaarwater van fintech met eigen producten. Meta probeerde enkele jaren geleden tevergeefs een eigen stablecoin te lanceren, Apple heeft een eigen betaaldienst waardoor mensen hun iPhone of Apple Watch kunnen gebruiken om te betalen en ook Alphabet biedt via Google Pay een eigen betaalmethode aan.

Veilig betalen, ook in de toekomst

Al deze innovatieve producten, crypto's incluis, moeten aan bepaalde standaarden voldoen zodat mensen  ze zorgeloos kunnen gebruiken. Zo moeten aanbieders van betaaldiensten een vergunning aanvragen bij DNB of een andere bevoegde nationale toezichthouder zoals de AFM.  Als de dienstverleners internationaal actief zijn, kan het ook voorkomen dat ze over een vergelijkbare vergunning beschikken van een toezichthouder uit een andere lidstaat van de Europese Unie.

Dat gaat ook op voor de belangrijke, EU-brede gedragsregels waar betaaldienstverleners zich aan moeten houden. Denk aan de privacywet (AVG) die onder meer bepaalt dat aanbieders van betaaldiensten niet méér informatie van hun klanten mogen verzamelen dan strikt noodzakelijk en dat ze zorgvuldig om moeten gaan met gevoelige informatie.

Een ander voorbeeld is ‘PSD2’. Dit is een pakket Europese regels dat consumenten beschermt tegen misbruik van hun privégegevens. Het geldt ook voor aanbieders van betaaldiensten. Lees meer over PSD2.

Chatbots en AI

Als we het over innovatie hebben, moeten we het ook hebben over Artificial Intelligence (AI), oftewel kunstmatige intelligentie. Computers en apparaten kunnen met behulp van AI dusdanig intelligent handelen, dat ze werk kunnen doen dat voorheen niet zonder menselijke denkkracht kon worden uitgevoerd. De ontwikkelingen gaan razendsnel en dat toont aan dat er geen technische beperkingen meer zijn om de technologie te blijven verspreiden.

Financiële instellingen maken inmiddels volop gebruik van AI. Zo zetten banken en verzekeraars chatbots in ter vervanging van de telefonische hulplijn. Ook kunnen chatbots meedenken bij het afsluiten van een lening of mensen adviseren bij een verloren pinpas. Dat kan doordat er meer en betere data beschikbaar is waarmee computers situaties realistisch kunnen inschatten en risico's kunnen berekenen.

Daarnaast kan een robot met AI in grote hoeveelheden informatie verbanden leggen en ingewikkelde patronen herkennen. Daarbij is het wel belangrijk dat AI niet discrimineert en dat de onderliggende logica transparant is zodat het voor buitenstaanders duidelijk is waarom een computer of robot een bepaalde beslissing neemt. DNB werkt momenteel samen met andere toezichthouders en vertegenwoordigers uit de financiële sector aan richtlijnen die dat moeten garanderen.