De markt voor Nederlandse groene securitisaties van woninghypotheken en voor groene gedekte obligaties is in 2023 ruim verdrievoudigd ten opzichte van 2022, zo blijkt uit cijfers van DNB. Daarmee wordt ingespeeld op de vraag van beleggers naar groene beleggingen. Nederland is hiermee een grote speler op de Europese markt: ruim de helft van dergelijke Europese groene securitisaties is sinds 2016 door Nederlandse instellingen verkocht.
© ANP
Om afgesloten woninghypotheken of andere leningen te (her)financieren, kunnen de verstrekkers daarvan geld ophalen door obligaties aan beleggers te verkopen. Bij hypotheken als onderpand kan dat in de vorm van securitisaties (herverpakte leningen) of gedekte obligaties (zie box).
Bij De Nederlandsche Bank stellen we onafhankelijk statistieken op over de Nederlandse financiële sector en economie. Dit artikel is gebaseerd op die cijfers. Meer informatie over onze statistieken en alle dashboards vind je op de Statistiek homepage.
Bij securitisaties worden leningen gebundeld en als obligaties herverpakt via speciaal daarvoor opgerichte ondernemingen. In Nederland gaat het daarbij overwegend om woninghypotheken. In dat geval worden de obligaties ‘Residential Mortgage-Backed Securities’ (RMBS) genoemd. Terugbetaling daarvan hangt alleen af van de onderliggende woninghypotheken.
Gedekte obligaties (‘covered bonds’) zijn door banken uitgegeven obligaties met – in Nederland – woninghypotheken als onderpand. Hierbij heeft de obligatiehouder een claim op de bank en daarnaast ook een bevoorrechte vordering op de woninghypotheken (zogeheten dubbel verhaalsrecht).
Bij deze cijfers over uitgiftes van groene securitisaties en gedekte obligaties gaat het om door de uitgevende instellingen zelf als groen bestempelde en gelabelde transacties op grond van eigen richtlijnen die aansluiten bij verschillende internationale standaarden. Voor de classificatie van groene obligaties bestaan er meerdere standaarden en instanties die deze certificeren, bijvoorbeeld het Climate Bond Initiative en de ICMA Green Bonds Principles. Over de vraag wanneer echt sprake is van ‘groene obligaties’ spelen echter nog discussies en bestaan dus nog geen eenduidige internationale normen.
Anders dan bij securitisaties (waar de groene hypotheken al zijn gekocht van de instelling die deze eerder heeft verstrekt), kunnen de opgehaalde gelden bij gedekte obligaties door de bank in sommige gevallen ook gebruikt worden voor andere duurzame doeleinden (breder dan het financieren van groene woninghypotheken, zoals bijvoorbeeld van andere energiezuinige gebouwen).
In 2023 is voor € 1,4 miljard aan securitisaties van hypotheken op energiezuinige woningen uitgegeven, bijna drie keer zoveel als het bedrag in 2022 (€ 0,5 miljard). Dat is het hoogste volume sinds de eerste groene Nederlandse securitisatie-uitgifte in 2016, destijds de eerste in Europa. In totaal is in Nederland sindsdien voor € 4,5 miljard aan dergelijke groene securitisaties verricht. Dat is volgens de Association of Financial Markets in de EU ruim de helft van de € 8 miljard aan groene securitisaties van woninghypotheken die in Europa zijn uitgegeven. De transacties in 2023 verbreden zodoende de markt voor deze groene securitisaties, waarvoor sterke interesse is van beleggers. Deze woninghypotheken in Nederland zijn tot dusver afkomstig van twee instellingen.
De uitgiftes van de groene securitisaties bedroegen vorig jaar bijna 40% van de totale securitisaties van woninghypotheken (in 2022 nog 19%). In totaal werd er in 2023 voor € 3,5 miljard aan gesecuritiseerde woninghypotheken in de markt gezet, bijna een derde meer dan in 2022.
Toelichting figuur: In 2020 heeft geen groene securitisatie-uitgifte plaatsgevonden, wat naast diverse andere oorzaken verband kan houden met de negatieve marktomstandigheden door de Coronacrisis.
De stijging van groene securitisaties in 2023 staat in contrast met de sinds 2018 dalende trend van het totaal van deze externe securitisaties. Dit hield onder meer verband met het gebruik van andere financieringsvormen door banken, waarmee zij in de afgelopen jaren makkelijker en goedkoper aan geld konden komen. Voorbeelden hiervan zijn de extra leenfaciliteiten van de Europese Centrale Bank (ECB) - die nu worden afgebouwd - en de uitgifte van gedekte obligaties.
In 2023 zijn ook aanzienlijk meer groene gedekte obligaties uitgegeven. Hierbij ging het om € 2 miljard, uitgegeven door twee banken, tegenover € 0,5 miljard in 2022. Voor het eerst was daarmee sprake van meer uitgegeven groene gedekte obligaties dan van groene securitisaties. Omdat gedekte obligaties sinds 2015 populairder zijn dan securitisaties, betreft het nog een relatief klein deel (14%) van het totaal uitgegeven gedekte obligaties.
Tabel 9.2 Securitisaties van voornamelijk Nederlandse activa naar plaatsing en type activa
De beleggingen van huishoudens stegen in het derde kwartaal van 2024 naar een recordhoogte van € 190,4 miljard, blijkt uit nieuwe cijfers van DNB. Dit is zo'n 2% meer dan vorig kwartaal. Toen was er ook al sprake van een record.
Lees meer Beleggingen huishoudens naar nieuwe recordhoogte in derde kwartaal 2024
De toegenomen internationale spanningen kunnen een impact hebben op financiële instellingen. Dat zegt De Nederlandsche Bank vandaag bij de presentatie van haar toezichtvisie voor 2025-2028 en een studie naar de effecten van geopolitieke risico’s op financiële instellingen.
Lees meer Groeiende geopolitieke risico’s hebben impact op de financiële sector
Vandaag publiceert De Nederlandsche Bank ‘Weerbaar in een gure wereld’, een onderzoek naar de mogelijke impact van geopolitieke risico’s op financiële instellingen. DNB-econoom Maurice Doll schreef mee aan de studie en vertelt over de belangrijkste bevindingen.
Lees meer ‘Europese samenwerking cruciaal om geopolitieke risico’s het hoofd te bieden’
Nederlandse verzekeraars en pensioenfondsen beleggen niet alleen direct in beursgenoteerde aandelen en bedrijfsobligaties, maar ook indirect, via beleggingsinstellingen.
Lees meer De CO2 voetafdruk van Nederlandse verzekeraars en pensioenfondsen scherper in beeld
