LDI beleggingsfondsen beleggen voornamelijk in langlopende staatsobligaties en langlopende rentederivaten. Door het gebruik van deze rentederivaten zijn LDI beleggingsfondsen blootgesteld aan liquiditeitsrisico’s bij grote renteschommelingen. Uit analyse blijkt dat Euro LDI fondsen beheerd vanuit Nederland bij een plotselinge rentestijging voldoende liquide middelen hebben om aan de onderpandverplichtingen te voldoen. Tevens is het onwaarschijnlijk dat stress bij deze LDI fondsen Europese staatsobligatiemarkten kan verstoren, zoals in het najaar van 2022 in het Verenigd Koninkrijk gebeurde. De risico’s voor het financiële systeem vanuit deze LDI fondsen zijn derhalve beperkt.
© IStock
Kenmerkend voor Nederlandse pensioenfondsen is het langlopende karakter van hun verplichtingen, bestaande uit pensioenuitkeringen. De stand van de rente bepaalt in belangrijke mate hoeveel pensioenfondsen moeten reserveren voor het in de toekomst kunnen uitkeren van pensioenen. Om dit renterisico te beheersen, maken Nederlandse pensioenfondsen gebruik van zogeheten Liability-Driven Investment (LDI) fondsen. Deze fondsen beleggen met name in langlopende staatsobligaties en langlopende renteswaps, waarbij LDI fondsen doorgaans een vaste rente ontvangen en een variabele rente betalen met de verplichting om onderpand uit te wisselen. Vooral kleine pensioenfondsen dekken hun renterisico af door te beleggen in LDI beleggingsfondsen. Ook maken sommige Nederlandse levensverzekeraars gebruik van dergelijke fondsen.
Een plotse stijging van Britse staatsrentes in september 2022 resulteerde in significante verliezen en grote onderpandverplichtingen voor Sterling LDI fondsen. De gedwongen verkoop van Britse staatsobligaties door deze fondsen resulteerde in een negatieve spiraal waarbij Britse staatsobligaties verder in waarde daalden en fondsen met nog grotere verliezen en onderpandverplichtingen te maken kregen. Deze negatieve spiraal ontstond mede door het omvangrijke marktaandeel van Sterling LDI fondsen in de Britse staatsobligatiemarkt. Zo bedroeg het marktaandeel van Sterling LDI fondsen die vanuit Ierland worden beheerd in de Britse staatsobligatiemarkt bedroeg naar schatting 10% in augustus 2022. Uiteindelijk moest de Bank of England ingrijpen. Naar aanleiding van deze gebeurtenissen hebben verschillende autoriteiten maatregelen genomen om de weerbaarheid van Sterling LDI fondsen te waarborgen.
LDI-fondsen maken gebruik van rentederivaten om de rentegevoeligheid te verhogen. Daarmee maken LDI fondsen in aanzienlijke mate gebruik van hefboomfinanciering. Als gevolg van deze derivatenblootstelling lopen Euro LDI fondsen liquiditeitsrisico’s door het risico op significante onderpandverplichtingen wanneer rentes stijgen. In tegenstelling tot LDI fondsen in het Verenigd Koninkrijk, maken Euro LDI fondsen beheerd vanuit Nederland geen of nauwelijks gebruik van de repomarkt om met geleend geld de blootstelling naar Europese staatsobligaties te vergroten.
De liquiditeitsbuffers van LDI fondsen bestaan uit onder andere kasmiddelen, posities in geldmarktfondsen en kortlopende staatsobligaties. Deze buffers zijn ten opzichte van de rentegevoeligheid van LDI fondsen groter dan bij Nederlandse pensioenfondsen. Dit suggereert dat liquiditeitsrisico’s bij LDI fondsen kleiner zijn dan bij Nederlandse pensioenfondsen. Een belangrijke kanttekening is dat er onderlinge verschillen tussen LDI fondsen bestaan, waardoor voor sommige fondsen geldt dat de liquide middelen bij kleinere renteschokken uitgeput kunnen zijn.
De omvang van Euro LDI fondsen beheerd vanuit Nederland is met een totale netto activawaarde van 15 miljard euro per december 2023 gering. Euro LDI fondsen bezitten daarmee naar schatting slechts 0.06% van de Europese staatsobligatiemarkt. De allocatie naar staatsobligaties bestaat voornamelijk uit Nederlandse, Duitse, en Franse staatsobligaties. Het is dan ook onwaarschijnlijk dat eventuele gedwongen verkoop van staatsobligaties door deze LDI fondsen een ontwrichtende werking heeft op Europese staatsobligatiemarkten.
Het Verbond van Verzekeraars attendeerde ons op mogelijke verwarring over de inhoud van het hoofdstuk Sanctieregelgeving uit de leidraad Wwft enSw.
Lees meer Toelichting hoofdstuk Sanctieregelgeving uit de Leidraad Wwft en Sw
DNB heeft bij een aantal pensioenfondsen onderzocht hoe de besluitvorming rond toeslagverlening op basis van de Toeslag AMvB 2023 verlopen is. Fondsen kunnen de resultaten van dit onderzoek gebruiken om besluitvorming rond de pensioentransitie te toetsen en mogelijk te verbeteren.
Lees meer TRANSITIENIEUWS – Vastlegging besluitvorming indexatie kan beter
Op vrijdag 28 juni vond in het auditorium bij De Nederlandsche Bank (DNB) de informatiemiddag plaats voor Solvency II schadeverzekeraars van kleinere omvang. Onderwerpen die aan bod kwamen, waren de toezichtcyclus, de huidige Solvency II herziening en DORA.
Lees meer Terugblik: informatiemiddag voor schadeverzekeraars
17 januari 2025, de datum waarop de Digital Operational Resilience Act (DORA) van toepassing is, nadert snel. Instellingen hebben nog enkele maanden om DORA te implementeren. DNB heeft in haar jaarlijkse uitvraag gepolst hoe de implementatie van deze regelgeving vordert bij instellingen.
Lees meer DORA: 17 januari 2025 nadert sneller dan u denkt
