Onderzoek slavernijverleden DNB

Aandacht voor betrokkenheid slavernij 

Wereldwijd is er toenemende aandacht voor de strijd tegen racisme en voor het slavernijverleden. Ook binnen DNB. We beseffen dat het belangrijk is om dit deel van onze geschiedenis, als onderdeel van het Nederlandse slavernijverleden, te onderzoeken en daarmee een objectief beeld van onze betrokkenheid bij slavernij te verwerven. Daarom hebben we in juni 2020 besloten tot een onafhankelijk historisch onderzoek. Dat is uitgevoerd door de Universiteit Leiden. Het wetenschappelijk onderzoek behelst de periode 1814 (oprichting DNB) tot 1863 (wet tot afschaffing slavernij). 

DNB op drie manieren betrokken bij slavernij 

Het onderzoek toont aan dat DNB op drie manieren betrokken was bij de Nederlandse koloniale slavernij. DNB was als instituut indirect betrokken bij slavernij en meerdere vooraanstaande DNB’ers waren betrokken bij koloniale slavernij: niet vanuit hun DNB-functie maar wel privé. En het startkapitaal van DNB kwam deels van ondernemers met directe belangen in de Atlantische plantageslavernij. 

Startkapitaal DNB 

Het startkapitaal van DNB kwam deels van ondernemers met directe belangen in de trans-Atlantische plantageslavernij, bijvoorbeeld in Suriname. Bij elf van de zestien grote private investeerders van het eerste uur is een directe betrokkenheid bij slavernij vastgesteld. 

DNB als instituut indirect betrokken bij slavernij 

Na de oprichting was DNB als instituut indirect betrokken bij de Nederlandse koloniale slavernij en slavernij in niet-Nederlandse gebieden, zoals Brits-Guyana. DNB maakte bij het verlenen van diensten geen onderscheid tussen klanten die wel of juist niet bij slavernij betrokken waren. Omdat DNB geen vestigingen had in de koloniën, had zij daar dus geen rol in het dagelijkse slavernijgerelateerde financiële verkeer. Wel ondersteunde DNB het ministerie van Koloniën in het dagelijkse betalingsverkeer. En DNB verleende ook diensten aan handelshuizen die betrokken waren bij slavernij. 

Persoonlijke betrokkenheid DNB-presidenten en directieleden 

Meer dan hun tijdgenoten waren meerdere vooraanstaande DNB’ers betrokken bij koloniale slavernij: niet vanuit hun DNB-functie maar wel privé. Zo waren verschillende van hen zakelijk direct betrokken bij slavernijgerelateerde ondernemingen en sommigen ook bij het management van plantages. Een aantal vooraanstaande DNB’ers waren naast hun werk bij DNB ook actief in organisaties die de belangen van de slaveneigenaren politiek behartigden. Slechts een enkeling zette zich in voor het beëindigen van de slavernij.

DNB start reflectie en dialooggesprekken 

De eerste stap die wij hebben gezet is het openbaar maken en erkennen van het slavernijverleden van DNB. Dat deden we op woensdag 9 februari 2022. Wij vinden het belangrijk dat iedereen in Nederland, Suriname, Aruba, Curacao, Sint Maarten, Bonaire, Sint Eustatius en Saba het Caribisch gebied en Suriname kennis kan nemen van het onderzoek opvia onze website. De feiten uit het onderzoek en de diep racistische ideeën die ermee verbonden zijn, raken ons diep. DNB anno 2022 staat niet los van haar verleden. Het leed dat slaafgemaakten in het verleden ondergingen, is onbeschrijflijk. Dat betreurt de directie van DNB zeer. Wij kunnen het aangedane leed niet ongedaan maken. Maar wij kunnen als DNB wel proberen bij te dragen door deze geschiedenis zichtbaar te maken en de feiten en het leed te erkennen. 

Vervolg 

Het slavernijverleden van DNB is een blijvende opdracht aan de organisatie om bij te dragen aan een samenleving waarin ieder mens telt, en waarin niemand wordt uitgesloten. DNB wil een passende manier uitwerken en iets doen wat blijvende waarde heeft voor de betrokkenen en de Nederlandse samenleving. Wij kiezen voor een zorgvuldige aanpak en daar is tijd voor nodig.  

Na drie maanden van reflectie en gesprekken heeft DNB op 1 juli bekend gemaakt hoe zij hieraan vervolg gaat geven. Lees hier meer over de uitkomsten.