Resolutie van CCP’s

Wanneer resolutie?

Het uitgangspunt van DNB is dat Nederlandse CCP’s failliet kunnen gaan, net als andere financiële ondernemingen. Tenzij de gevolgen voor de economie, financiële stabiliteit of overheidsfinanciën te groot zijn. In dat geval komt DNB als resolutieautoriteit in actie en wordt een CCP in resolutie genomen. DNB heeft daarvoor verschillende instrumenten tot haar beschikking (zie voorbereidingen en instrumenten). Zo kan de falende CCP bijvoorbeeld een (gedeeltelijke) doorstart maken, zelfstandig of als onderdeel van een andere partij, of kan deze worden ondergebracht in een tijdelijke overbruggingsinstelling.

Uiterste oplossing

Resolutie is een uiterste oplossing. Elke Nederlandse CCP valt onder regulier toezicht van DNB en de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Op basis van de Europese Verordening voor herstel en afwikkeling van centrale tegenpartijen zijn CCP’s verplicht om een herstelplan op te stellen. In het herstelplan geeft de CCP aan hoe zij, als zij de prudentiële regels doorbreekt of dreigt te doorbreken, weer tot een gezonde bedrijfsvoering komt. Als het de CCP niet lukt te herstellen, of als DNB verwacht dat herstelmaatregelen het falen van de CCP niet kunnen voorkomen, dan wordt de CCP afgewikkeld; of door de curator in faillissement, of door DNB in resolutie.

Welke CCP’s in resolutie

DNB neemt een CCP alleen in resolutie als een faillissement te grote maatschappelijke gevolgen zou hebben, er geen redelijk vooruitzicht is op alternatieve private maatregelen en de resolutiedoelstellingen niet (in dezelfde mate) behaald kunnen worden in normale insolventieprocedures.

Een faillissement van een CCP zou grote nadelige gevolgen kunnen hebben, omdat CCP’s een spilfunctie in het financiële systeem vervullen. Ze staan tussen koper en verkoper van bijvoorbeeld aandelen of derivaten in, en garanderen de aan de transactie verbonden rechten en plichten. Door het gebruik van CCP’s zijn banken, pensioenfondsen, en verzekeraars minder kwetsbaar voor het risico dat een tegenpartij haar verplichtingen niet nakomt. CCP’s dragen daarmee bij aan een stabieler financieel systeem. Daarom is het belangrijk dat als een CCP omvalt, de eventuele kritieke functies van die CCP behouden blijven. Zo wordt de kans kleiner dat het financiële systeem ontwricht raakt, bijvoorbeeld doordat transacties niet kunnen doorgaan en dit falen zich binnen de financiële markt verspreidt.

Om te bepalen of een CCP kritieke functies heeft, kijkt DNB onder andere naar de volgende zaken:

• aard en omvang van de bedrijfsactiviteiten
• eigendoms-, juridische en organisatiestructuur
• risicoprofiel
• vervangbaarheid
• verwevenheid van de CCP met het financiële stelsel

Voorbereiding en instrumenten

Resolutie vraagt om een zorgvuldige voorbereiding. Daarom stelt DNB samen met de Afwikkelingscolleges (zie internationale samenwerking) voor elke CCP een resolutiestrategie en een resolutieplan op. Hierin staat beschreven hoe het best kan worden ingegrepen bij een CCP wanneer deze in de problemen komt, en of DNB verwacht de CCP failliet te laten gaan of in resolutie te nemen als deze faalt. DNB heeft verschillende soorten afwikkelingsinstrumenten tot haar beschikking, zoals positie- en verliestoewijzingsinstrumenten, het afschrijvings- en omzettingsinstrument voor aandeelhouders en crediteuren, de verkoop van de CCP, en de overbruggingsinstelling. Met deze instrumenten kan ervoor worden gezorgd dat een CCP geheel of gedeeltelijk blijft bestaan.

Taken en bevoegdheden van DNB

De taken en bevoegdheden van DNB op het gebied van resolutie zijn vastgelegd in de Europese verordening herstel en afwikkeling centrale tegenpartijen. Deze verordening is nader uitgewerkt in verschillende Nederlandse wetten zoals de Bankwet, de Wet op het financieel toezicht en de Faillissementswet. De Nederlandse wetgever heeft DNB op basis van de verordening aangewezen als nationale afwikkelingsautoriteit voor Nederlandse CCP’s.

Onafhankelijk

Binnen DNB staat de CCP-resolutietaak onafhankelijk van het CCP-toezicht, omdat DNB met resolutie een ander doel nastreeft dan met toezicht. Om belangenconflicten te voorkomen is de CCP-resolutietaak onafhankelijk opgezet - in termen van staf, rapportagelijnen en besluitvormingsprocessen – van  andere taken van DNB waaronder het CCP-toezicht en het bankentoezicht. Dit wordt overigens ook vereist door de Europese verordening herstel en afwikkeling centrale tegenpartijen. Binnen de directie van DNB is één directielid verantwoordelijk voor resolutie. Dit directielid heeft geen directe verantwoordelijkheid voor het toezicht op CCP’s en het toezicht op banken. Het directielid verantwoordelijk voor resolutie is Nicole Stolk.

Internationale samenwerking

Gezien het grensoverschrijdende karakter van CCP’s en de vele verwevenheden met binnen- en buitenlandse financiële instellingen, is internationale samenwerking tussen relevante autoriteiten van belang voor het vaststellen van een resolutiestrategie en -plan. Resolutieplanning voor CCP’s gebeurt daarom in samenwerking met andere autoriteiten via zogeheten Afwikkelingscolleges. DNB is verantwoordelijk voor het organiseren en voorzitten van de Afwikkelingscolleges die voor twee Nederlandse CCP’s moet worden opgericht (Cboe Clear Europe en ICE Clear NL). Verschillende binnenlandse en buitenlandse autoriteiten nemen deel, denk bijvoorbeeld aan toezichthouders en resolutie-autoriteiten van banken die zijn aangesloten bij de CCP, of toezichthouders van beurzen en handelsplatformen waaraan de CCP haar diensten verleent. Door al deze verschillende perspectieven bij elkaar te brengen kunnen de mogelijke gevolgen van het falen van een CCP zo goed mogelijk in kaart worden gebracht, en kan de gekozen strategie hierop worden afgestemd.

De autoriteiten in het Afwikkelingscollege besluiten samen over het resolutieplan dat door DNB wordt voorgesteld. Mochten de leden uiteenlopende standpunten hebben, dan kan de ESMA (de Europese Autoriteit voor Effecten en Markten) helpen bij de totstandbrenging van een gezamenlijk besluit.