TRANSITIENIEUWS - Recap DNB Pensioenseminar 2023

Voor de opening schoven verschillende gasten aan bij de talkshowtafel:

• Jan Berndsen (hoofd verzekeren en pensioenen bij AFM)
• Jochem Dijckmeester (bestuursvoorzitter bij Pensioenfonds PGB)
• Annette Mosman (CEO bij APG)
• Cindy van Oorschot (divisiedirecteur Toezicht Pensioenen bij DNB)
• Roger Planje (programmadirecteur pensioenen bij SZW)

Cindy van Oorschot gaf eerste inzichten uit de laatste WTP-monitoringsvragenlijst van DNB. Uit de antwoorden van pensioenfondsen blijkt dat circa 75%  wil invaren, met 2026 als piekjaar. De piek in het aantal te beoordelen implementatieplannen verwacht DNB twee jaar eerder, in 2024. DNB denkt na hoe het beoordelingsproces zo efficiënt en effectief mogelijk ingericht kan worden. Voorbeeld: niet wachten tot er een strik omheen kan, maar wat af is al in een eerder stadium indienen zodat DNB het kan beoordelen.

Volgens haar is een goed samenspel tussen de pensioensector en toezichthouders cruciaal in de komende jaren. ‘’Pensioenfondsen hebben een regiefunctie naar de sociale partners, PUO en toezichthouder voor een beheerste transitie. De eindverantwoordelijkheid ligt ook bij de pensioenfondsen”, aldus Cindy van Oorschot.

Roger Planje is positief gestemd dat de Wet toekomst pensioenen door de Eerste Kamer heen komt. Het doel van het nieuwe pensioenstelsel is dat het eerlijke verhaal aan de deelnemers wordt verteld, aldus Roger Planje.

Jan Berndsen gaf aan dat het belangrijk is om het deelnemersbelang voor ogen te houden en transparant te zijn over de gevolgen daarvan voor deelnemers. Jochem Dijckmeester voegde hieraan toe dat focus vaak ligt op de deelnemers die vocaal zijn, maar dat er ook deelnemers zijn die we niet horen. Die groep moeten we volgens Jochem Dijckmeester niet vergeten.

Annette Mosman had het over de geweldige kansen die er voor fondsen en voor APG als uitvoerder liggen om de communicatie met de deelnemer te verbeteren in het vernieuwde pensioenstelsel. De belangstelling van deelnemers voor de beleggingsresultaten zal ongetwijfeld groeien en de noodzaak voor vermogensbeheerders en pensioenadministratie om intensiever samen te werken ook. Bovendien is en blijft de samenwerking tussen uitvoerder, fonds en toezichthouder daarin van groot belang. 

1. Workshop financiële effecten en evenwichtige belangenafweging tijdens de transitie

Bij deze workshop stond het proces van evenwichtige belangenafweging in het kader van de transitie naar een nieuwe pensioenregeling centraal. Het publiek kon op de dilemma’s reageren met groene en rode kaarten.

Bij het bespeken van de dilemma's bleek dat sommige pensioenfondsen verder zijn dan andere.

DNB heeft toegelicht dat er sprake moet zijn van een complete besluitvorming. Dit houdt onder meer in dat pensioenfondsen voor verschillende (economische en financiële) scenario’s in kaart moet brengen of in die scenario’s nog ingevaren gaat worden. Hierop sprak een deelnemer uit dat er wel achttien maanden kan liggen tussen het moment van besluiten en het daadwerkelijk invaren en dat er dan ook veel kan gebeuren in die tijd. Zij had de zorg dat er situaties kunnen optreden, zoals een flinke renteverschuiving, die ertoe leiden dat het hele traject opnieuw gedaan zou moeten worden. De workshopbegeleiders gaven hierbij aan dat de onderbouwing en dus ook de uitwerking van verschillende scenario's het meest belangrijk is.

Deze workshop werd verzorgd door Hans de Boer (afdelingshoofd bij DNB) en Rick Hoogendoorn (toezichthouder bij DNB). 

Klik hier om de slides te downloaden.

2. Workshop risicohouding

Bij de workshop risicohouding stond het proces van de vaststelling en de toetsing van de risicohouding centraal. Daarbij hebben zowel de AFM als DNB een toezichthoudende rol. AFM ziet toe op de eerste fase (risicopreferentieonderzoek) en DNB op de tweede, derde en vierde fase (vastleging, vertaling naar het beleggingsbeleid en toetsing).

Tijdens de workshop risicohouding werden enkele stellingen gepresenteerd. De stelling: ‘Het strikt volgordelijk doorlopen van fase 1, 2 en 3 is nodig voor een gedegen besluitvorming’ werd met een gemixed eens/oneens beantwoord door het publiek.

Een andere stelling met gemixte eens/oneens reacties was ‘De heterogeniteit van het deelnemersbestand wordt in voldoende mate ondervangen door het gebruik van 5-jaars cohorten’. Het publiek gaf aan dat er wel degelijk fondsen zijn die naast leeftijds(cohorten) ook onderscheid maken tussen actieve en slapende deelnemers.

Deze workshop werd verzorgd door Gerben Jorritsma (toezichthouder bij DNB), Bart Diris (beleidsmedewerker bij DNB), Duncan Keijzer (toezichthouder bij de AFM) en Marcel Lever (beleidsadviseur bij de Pensioenfederatie) en Omar Abdellaoui (toezichthouder bij DNB). 

Klik hier om de slides te downloaden.

Leestip: TRANSITIENIEUWS - Fondsen zijn voortvarend aan de slag gegaan met voorbereidingen om de risicohouding vast te stellen

3. Workshop operationeel transitierisico

Bij deze workshop kwamen de volgende onderwerpen aan bod: operationele wendbaarheid, datakwaliteit en de koppeling tussen pensioenbeheer en vermogensbeheer. Drie vragen stonden bij elk van de onderwerpen centraal: Wat zijn uw belemmeringen om tijdig en beheerst in te varen? Wat heeft u als sector nodig? En specifiek: wat heeft u nog van DNB nodig?

In beide sessies kwamen drie duidelijke punten naar voren:

• Allereerst werd de zorg geuit dat capaciteit een horde is om tijdig en beheerst in te varen. De voorbeelden van pensioenfondsbestuurders gingen hierbij over de juiste mensen intern aan boord krijgen (en houden), maar ook over capaciteit bij uitbestedingspartners, zoals de pensioenuitvoeringsorganisaties.
• Het tweede punt ging daarom nadrukkelijk over de onderlinge samenwerking en het belang van tijdig afstemmen in de sector. Er werden verschillende handreikingen l gedaan om meer het gesprek aan te gaan over elkaars wensen, zorgen en om van elkaars successen te leren. Een voorbeeld hierbij was een pensioenfondsbestuurder die uitlegde hoe het (waar mogelijk) naar voren halen van werkzaamheden en afstemmingsmomenten, door te werken met werkhypotheses, voor haar fonds meer comfort en ruimte in de planning gaf.
• Tot slot werd aan DNB meegegeven dat de behoefte bestaat aan meer kaders en guidance vanuit DNB. Ook werd de wens geuit om in een vroeg stadium stukken in te kunnen leveren.

Deze workshop werd verzorgd door Sander Kuipers, Els Wiggerts, en Allon van der Heijden (allemaal toezichthouder bij DNB). 

Klik hier om de slides te downloaden. 

Leestips:

TRANSITIENIEUWS - Operationele wendbaarheid en de transitie: het belang van een gestructureerde aanpak

TRANSITIENIEUWS - Datakwaliteit, tijdig beginnen cruciaal

4. Workshop inrichting solidariteitsreserve en risicodelingsreserve

Doel van de workshop was om van gedachten te wisselen over mogelijke inrichtingen van de vul- en uitdeelregels van de solidariteits- (solidaire regeling) en de risicodelingsreserve (flexibele regeling) door sociale partners en pensioenfondsen. Specifieke aandacht ging uit naar de wettelijke kaders, hoe pensioenfondsbesturen onderbouwen dat de inrichting daaraan voldoet en de toezichtrol van DNB daarbij.

De sessie begon met een inleiding over de wettelijke kaders. Deze laten ruimte voor verschillende doelstellingen van de reserve en voor verschillende keuzes qua vul- en uitdeelregels. De discussie spitste zich toe op de onderbouwing van de evenwichtigheid van verschillende inrichtingen. Uit het publiek kwamen vragen als: Wat verstaan we precies onder “generatie” bij de wettelijke norm “gemiddeld op voorhand stabielere of hogere pensioenen voor alle generaties”?

Conclusie van de workshop was dat door de ruimte voor verschillende doelstellingen en voor verschillende vul- en uitdeelregels nadruk komt te liggen op de kwaliteit van de onderbouwing van de inrichting. Een aanwezige bracht in dat het belangrijk is niet alleen oog te hebben voor de kwantitatieve onderbouwing van evenwichtigheid: de kwalitatieve en kwantitatieve onderbouwing vormen samen één verhaal.

Deze workshop werd verzorgd door Lennart van Andel en Damiaan Chen (beiden toezichthouder bij DNB). 

Klik hier om de slides te downloaden.

5. Workshop governance en besluitvorming in tijden van transitie

Het doel van deze workshop was om de kennis rondom de relevante governance-vereisten op te frissen. Een tweede doel was het delen van inzichten, waarbij nieuwe perspectieven op dilemma’s binnen de transitie naar vormen kwamen.

Na een introductie werden enkele stellingen gepresenteerd. De stelling: ‘Mijn bestuur heeft zicht op de uitdagingen in aanloop naar de transitie en wij weten welke kennis en ervaring nodig is’ bracht de nodige discussie op gang. Het overgrote deel van de zaal antwoordde zicht te hebben op de transitie, voorbereid te zijn of zich voor te bereiden op de uitdagingen die eraan komen. Een klein gedeelte van de zaal had de uitdagingen nog niet goed in beeld. Uit de zaal klonk het geluid dat het voor bestuurders de kunst is om om te gaan met onduidelijkheden in onzekere tijden. Hierbij worden er fouten gemaakt, waarbij vallen en opstaan voor gaat komen. Hiernaast werd genoemd dat het soms lastig kan zijn onzekerheden weg te nemen wanneer er een tekort is aan benodigde kennis en kunde in de markt om de transitie in juiste banen te leiden.

Naast deze stelling bracht ook de stelling: In aanloop naar de transitie hebben wij voor de samenstelling van de pensioenfondsorganen primair aandacht voor: expertise, diversiteit en continuïteit, een goede discussie op gang. Uit de zaal klonk het geluid dat al deze aspecten even belangrijk zijn binnen pensioenfondsorganen. Wel vroegen deelnemers zich af wanneer de diversiteit binnen organen goed is. Is dit bij een weerspiegeling van de maatschappij of van de deelnemers?

Deze workshop werd verzorgd door Tim van Ark, Marion Gloudemans, Stan Topouzis en Amar Bahkani (allemaal toezichthouder bij DNB). 

Klik hier om de slides te downloaden.

Leestip: TRANSITIENIEUWS – DNB om de tafel met sleutelfunctiehouders risicobeheer

6. Workshop communicatieplan en pensioentransitie (verzorgd door de AFM)

1. COMMUNICATIE

In de workshop over toezicht op Transitiecommunicatie legden Anne de Groot en Laura van Steen van de AFM uit waaraan een goed communicatieplan voor de transitie voldoet. Ze gingen dieper in op de belangrijkste zaken uit de voorlopige Leidraad communicatieplan, zoals het bepalen van doelgroepen en doelstellingen, de planning en onderbouwing van specifieke communicatiemomenten en het meten en evalueren van het effect van de ingezette communicatie. Ook hebben ze uitgelegd hoe het inleverproces van het communicatieplan bij de AFM werkt. Belangrijk is dat pensioenuitvoerders hun best doen álle deelnemers te bereiken en mee te nemen in hun transitiecommunicatie – ook de groep die niet of nauwelijks interesse heeft in pensioen. Daarover leefden onder de toehoorders vragen, bleek tijdens de workshop.

Het verplichte communicatieplan is één van de terreinen waarop de AFM tijdens de transitie toezicht houdt. Het gedragstoezicht van de AFM wordt op meer terreinen uitgebreid tijdens en na de transitie. De twee AFM-toezichthouders gingen ook kort in op het AFM-toezicht op onder andere keuzebegeleiding, het risicopreferentieonderzoek, opdrachtbevestiging en klachtenafhandeling.

De workshop werd verzorgd door Anne de Groot (manager thematisch pensioentoezicht AFM) en Laura van Steen (senior pensioentoezichthouder AFM).

Plenaire afsluiting

Selda van Goor en Michiel Boswinkel sloten het pensioenseminar af met een korte recap van hetgeen tijdens de workshops naar voren is gekomen.

Belangrijk om elkaar op te zoeken en samen te werken. Het kader datakwaliteit van de Pensioenfederatie wordt in dit verband als goed voorbeeld genoemd.

• Meer duidelijkheid nodig vanuit DNB in de vorm van guidance bijvoorbeeld. DNB heeft in december twee toezichthouderregelingen en beleidsuitingen in concept geconsulteerd. DNB zal later dit jaar nog een aantal concept-beleidsuitingen consulteren.
• Er is zorg over of er voldoende capaciteit is bij de uitbestedingspartners zoals de pensioenuitvoeringsorganisaties. Piekbelasting wordt dan ook als een reëel risico gezien.
• Het moment van indiening van de stukken bij DNB wordt als spannend ervaren, en dan vooral dat alles in één keer moet en dat DNB er met een stofkam doorheen gaat. DNB is bezig met het inrichten van een proces dat voor iedereen helder is. En DNB denkt ook na over hoe we de beoordeling van onderdelen van het eindproduct naar voren kunnen halen.

Klik hier om de slides te downloaden.